BỆNH LEM LÉP HẠI LÚA VÀ CÁCH PHÒNG TRỪ

Bệnh lem lép hạt hại lúa là một trong những bệnh nghiêm trọng nhất ở giai đoạn lúa trổ – làm hạt. Bệnh không chỉ làm hạt lúa lép, giảm năng suất, mà còn ảnh hưởng đến chất lượng gạo. Nhiều bà con mất trắng đến 30–50% sản lượng vì phát hiện muộn. Trong bài viết này, Tổng KhoZ sẽ chia sẻ đầy đủ kiến thức để giúp bà con phòng trị bệnh lem lép hạt một cách chủ động, hiệu quả và tiết kiệm.

1. Bệnh lem lép hạt là gì?

Lem lép hạt là hiện tượng hạt lúa bị nhiễm bệnh, dẫn đến lép, nhẹ hoặc không chắc hạt. Bệnh do nhiều tác nhân khác nhau gây ra: nấm, vi khuẩn và thậm chí điều kiện thời tiết.

Tác nhân phổ biến gây bệnh:

– Nấm Pyricularia oryzae (tác nhân gây đạo ôn cổ bông)

– Nấm Bipolaris oryzae (gây cháy bìa lá, lem hạt)

– Nấm Fusarium spp. (làm hạt hỏng sau trổ)

– Vi khuẩn, nấm gây thối bông, đen hạt

– Điều kiện nóng ẩm, mưa kéo dài

Bệnh xuất hiện mạnh khi lúa bắt đầu trổ bông đến giai đoạn làm chắc hạt.

2. Điều kiện khiến bệnh phát triển mạnh

Bệnh lem lép hạt dễ phát sinh và bùng phát trong điều kiện:

– Trời âm u, mưa kéo dài lúc lúa trổ

– Độ ẩm không khí cao trên 85%

– Gieo sạ dày, ruộng thiếu thông thoáng

– Bón thừa đạm, thiếu kali và vi lượng

– Không phòng trừ sâu đục thân, sâu cuốn lá, rầy nâu

– Nhiệt độ 24–30°C, kết hợp ẩm độ cao là điều kiện lý tưởng để nấm bệnh phát triển mạnh.

3. Triệu chứng bệnh lem lép hạt

Bệnh thường khó nhận biết sớm. Khi thấy rõ triệu chứng, thiệt hại đã xảy ra.

Các dấu hiệu nhận biết:

– Cổ bông có vết nâu, đen, thối nhẹ

– Hạt lúa không phình to, vỏ nhăn, màu xám nâu

– Bông lúa bị đứt, gãy, không trổ đều

– Bông chín không đồng loạt, có hạt lép trắng

– Lúa gặt về nhẹ cân, tỉ lệ gạo nguyên thấp

– Khi bóc ra, thấy ruột hạt lúa trống hoặc đen mốc, mất giá trị thương phẩm.

4. Tác hại của bệnh lem lép hạt

Bệnh lem lép hạt hại lúa gây hậu quả nghiêm trọng nếu không xử lý sớm:

– Giảm năng suất từ 20–50%

– Tăng tỷ lệ gạo vỡ, gạo xấu, gạo nát

– Giảm tỷ lệ gạo nguyên khi xay xát

– Gây mất giá trên thị trường tiêu thụ

– Tăng chi phí canh tác do phải phun bổ sung thuốc trễ

5. Cách phòng trừ bệnh lem lép hạt hại lúa

Phòng bệnh là chính, trị bệnh là phụ. Bà con cần phối hợp đồng bộ các biện pháp sau:

5.1 Biện pháp canh tác

– Gieo sạ mật độ hợp lý: 80–100 kg/ha tùy giống

– Bón phân cân đối: giảm đạm, tăng kali và vi lượng

– Thoát nước tốt: tránh đọng nước khi lúa trổ

– Không để ruộng lúa thiếu sáng: làm ruộng thông thoáng

5.2 Phòng sâu bệnh liên quan

– Nhiều loại sâu bệnh làm vết thương trên lúa, tạo điều kiện cho nấm xâm nhập.

– Phòng sâu cuốn lá, rầy nâu, sâu đục thân

– Phun đúng thuốc vào giai đoạn lúa sắp trổ

– Không để rầy nâu chích hút làm suy cây

5.3 Sử dụng phân bón tăng sức đề kháng

Tổng KhoZ khuyến khích dùng phân hữu cơ và trung – vi lượng để giúp cây khỏe, trổ đều, chắc hạt.

Gợi ý sản phẩm:

– SATAKA 114 – CASIBO-Z: bổ sung Ca – Bo – Zn, tăng tỷ lệ đậu hạt

– SATAKA 117 – ORGANIC ZN-B: tăng sức đề kháng, chống lại nấm bệnh

– SATAKA 119 – MAGIE ZN-B: giúp lá xanh, chống rụng hạt, nuôi hạt to

– SATAKA 112 – VITAMIN-Z: cung cấp năng lượng, tăng khả năng hấp thu

5.4 Dùng thuốc đặc trị nấm, vi khuẩn

Phun thuốc đúng thời điểm là yếu tố then chốt trong phòng trị lem lép hạt. Nên phun trước và sau trổ 5–7 ngày.

Các hoạt chất hiệu quả: 

– Tricyclazole: Chuyên trị đạo ôn cổ bông, nguyên nhân chính gây lem lép

– Difenoconazole + Propiconazole: Phổ rộng, ngừa nấm lem, cháy bìa, đốm nâu

– Azoxystrobin + Difenoconazole: Diệt nhiều loại nấm hại hạt, thấm sâu, bám dai

– Validamycin hoặc Hexaconazole:

• Ức chế nấm và vi khuẩn trên bông lúa
• Phù hợp phun khi bệnh đã có dấu hiệu

Cách dùng:

– Phun 2 lần: trước trổ 5 ngày và sau trổ 7 ngày

– Không phun khi nắng gắt hoặc sắp mưa

– Pha đúng liều lượng hướng dẫn trên bao bì.

6. Lưu ý khi phòng bệnh lem lép hạt

– Kiểm tra đồng ruộng kỹ từ giai đoạn trổ đến chín

– Luân phiên hoạt chất để tránh kháng thuốc

– Kết hợp phân bón, thuốc và biện pháp canh tác

– Không dùng chung thuốc với phân bón vi lượng nếu không có khuyến cáo

– Nên xử lý sớm, trước khi thấy hạt lép xuất hiện nhiều.

Bệnh lem lép hạt hại lúa nếu không phòng trị đúng cách sẽ gây thiệt hại nặng nề về năng suất và chất lượng. Bà con nên chủ động theo dõi đồng ruộng, kết hợp canh tác hợp lý, phân bón và thuốc đặc trị. Tổng KhoZ luôn sẵn sàng đồng hành, cung cấp giải pháp toàn diện – hiệu quả – tiết kiệm cho vụ mùa bội thu.

LIÊN HỆ TƯ VẤN MIỄN PHÍ

TỔNG KHOZ – PHÂN BÓN CHÍNH HÃNG, GIÁ RẺ
Địa chỉ: 246 Nguyễn Kim Cương, Tân Thạnh Đông, Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh
Hotline Kinh Doanh: 0856.77.66.99 – Hotline Kỹ Thuật: 085555.99.44
Trang web: Tổng KhoZ
Email: tongkhoz@gmail.com
Facebook: Tổng KhoZ