Rầy xanh là dịch hại phổ biến, thường gây thiệt hại lớn trên vườn sầu riêng. Loài này chích hút nhựa lá, chồi và hoa, làm cây suy yếu và giảm đậu trái. Khi mật số cao, rầy còn lan truyền nấm bệnh, khiến vườn dễ mất mùa. Bài viết này, Tổng Kho Z sẽ giúp bà con nhận biết, phòng ngừa và xử lý rầy xanh hiệu quả.
1. Rầy xanh hại sầu riêng là gì
Rầy xanh (có tên khoa học là Allocaridara maleyensis (Chadila Unhawuti) thuộc họ Psyllidae) là côn trùng nhỏ, thân mảnh, màu xanh nhạt hoặc xanh lục. Chúng thường tập trung trên lá non, chồi và hoa của cây sầu riêng. Bằng cách chích hút nhựa, rầy làm cây mất sức và suy yếu nhanh.
Thiệt hại dễ nhận thấy là lá vàng, héo và rụng sớm. Hoa và trái non bị rụng nhiều, đậu trái giảm rõ rệt. Khi mật độ cao, rầy có thể lan truyền mầm bệnh và nấm bồ hóng.
2. Đặc điểm vòng đời và hình thái của rầy xanh hại sầu riêng
Vòng đời rầy xanh kéo dài khoảng 16 – 45 ngày, trải qua 3 giai đoạn chính:
Giai đoạn trưởng thành (2 – 21 ngày):
– Rầy trưởng thành dài khoảng 2,5 – 4 mm, thân màu xanh lá mạ.
– Đầu có dạng hơi tam giác, giữa đỉnh đầu có một đường vân trắng.
– Hai bên đầu có những chấm đen nhỏ, cánh trong mờ, màu xanh lục.
– Cánh xếp úp xuống như mái nhà khi rầy đậu trên lá.
Giai đoạn trứng (5 – 8 ngày):
– Trứng hình hơi cong, giống quả chuối nhỏ, dài khoảng 0,8 mm.
– Khi mới đẻ, trứng có màu trắng sữa; gần nở chuyển sang lục nhạt hoặc nâu.
– Trứng thường bám trên lá non hoặc gần cuống hoa.
Giai đoạn rầy non (7 – 16 ngày tùy mùa):
– Rầy non có 5 tuổi, chưa có cánh nhưng hình dáng gần giống rầy trưởng thành.
– Rầy mới nở dài khoảng 1 mm, trong suốt nên còn gọi là rầy phấn trắng.
– Khi lớn, cơ thể dần chuyển sang màu xanh, đến tuổi 5 dài khoảng 2 mm.
– Thời gian phát triển rầy non thay đổi theo mùa:
Mùa Xuân: khoảng 9 – 11 ngày.
Mùa Hè: khoảng 7 – 8 ngày.
Mùa Đông: kéo dài 14 – 16 ngày.
3. Dấu hiệu nhận biết rầy xanh hại sầu riêng và thiệt hại
Trên lá và chồi non:
– Lá non vàng, xoăn hoặc quăn mép.
– Chồi non chậm phát triển, dễ héo khi mật số cao.
– Mặt dưới lá thường có rầy non bám dày đặc.
Trên hoa và trái non:
– Hoa bị chích hút, rụng nhiều, giảm tỉ lệ đậu trái.
– Trái non bị teo, nứt vỏ hoặc rụng sớm.
– Trái dính mật ngọt, dễ bị nấm bồ hóng phủ đen.
Tác động chung với cây:
– Cây suy yếu, khó ra đọt mới và nuôi trái.
– Năng suất và chất lượng trái giảm đáng kể.
– Vườn bị hại nặng dễ mất mùa nếu không xử lý kịp.
– Kiểm tra kỹ lá non, chồi và hoa sẽ giúp phát hiện rầy sớm.
– Phát hiện sớm giúp xử lý nhanh, giảm thiệt hại và bảo vệ vườn.
4. Nguyên nhân và điều kiện thuận lợi để rầy xanh phát triển
– Thời tiết khô, nắng nhiều, ít mưa: rầy sinh sản và phát triển nhanh.
– Vườn rậm rạp, tán cây dày: tạo nơi trú ẩn và sinh sản cho rầy.
– Có nhiều cây ký chủ phụ (cỏ dại, cây bụi quanh vườn): cung cấp thức ăn cho rầy.
– Bón nhiều phân đạm: cây ra nhiều lá non, dễ thu hút rầy.
– Không vệ sinh và kiểm tra vườn định kỳ: rầy khó bị phát hiện sớm.
– Không áp dụng quản lý tổng hợp (IPM): rầy dễ bùng phát thành dịch.
5. Các biện pháp phòng ngừa tổng hợp (IPM)
Để hạn chế rầy xanh, bà con nên kết hợp nhiều biện pháp:
Vệ sinh và quản lý vườn
– Tỉa cành, dọn cỏ, giữ tán cây thông thoáng.
– Loại bỏ cây ký chủ phụ quanh vườn như cỏ dại, bụi rậm.
Bón phân cân đối
– Giảm lượng đạm, tăng kali, canxi và vi lượng.
– Giúp cây khỏe hơn, lá dày cứng, khó bị rầy tấn công.
Duy trì và bảo vệ thiên địch:
– Bảo vệ bọ rùa, ong ký sinh và nhện bắt mồi.
– Hạn chế dùng thuốc trừ sâu phổ rộng làm hại thiên địch.
Theo dõi vườn định kỳ
– Kiểm tra chồi non, lá và hoa hàng tuần, đặc biệt mùa khô.
– Phát hiện sớm giúp xử lý kịp thời, tránh bùng phát dịch.
6. Biện pháp xử lý khi rầy xanh bùng phát
Khi mật số rầy cao, bà con cần xử lý kịp thời để giảm thiệt hại:
Cơ học và vệ sinh
– Cắt bỏ và tiêu hủy lá, chồi, hoa bị hại nặng.
– Dọn cỏ và cây ký chủ phụ quanh vườn để hạn chế nơi rầy trú ẩn.
Biện pháp sinh học
– Phun chế phẩm nấm xanh (Metarhizium anisopliae) hoặc nấm trắng (Beauveria bassiana).
– Kết hợp dầu khoáng giúp rầy non khó bám và phát triển.
Phun thuốc hóa học (khi cần)
– Phun sáng sớm hoặc chiều mát, phun kỹ mặt dưới lá.
– Luân phiên hoạt chất để tránh kháng thuốc.
– Các hoạt chất hiệu quả: Imidacloprid, Thiamethoxam, Buprofezin, Pymetrozine.
7. Lịch kiểm tra và phun phòng
Kiểm tra định kỳ:
– Ít nhất 1 lần/tuần trong mùa khô hoặc lúc cây ra lá, hoa, trái non.
– Quan sát mặt dưới lá, chồi và hoa để phát hiện rầy sớm.
Phun phòng và xử lý:
– Phun chế phẩm sinh học hoặc dầu khoáng khi rầy mới xuất hiện.
– Chỉ phun thuốc hóa học khi mật số cao, phun kỹ mặt dưới lá.
Luân phiên hoạt chất:
– Sử dụng xen kẽ các nhóm như Imidacloprid, Thiamethoxam, Pymetrozine.
– Giúp tránh kháng thuốc và bảo vệ thiên địch.
Kết hợp chăm sóc cây:
– Bón bổ sung kali, canxi và trung vi lượng.
– Giúp cây khỏe, tăng sức đề kháng và hạn chế thiệt hại.
Rầy xanh gây hại mạnh, làm sầu riêng suy yếu, rụng hoa và giảm năng suất. Kiểm tra vườn thường xuyên và xử lý sớm là cách bảo vệ hiệu quả. Kết hợp biện pháp sinh học, vệ sinh vườn và luân phiên thuốc khi cần. Quản lý tốt sẽ giúp vườn khỏe, trái đẹp và sản lượng ổn định.
LIÊN HỆ TƯ VẤN MIỄN PHÍ
TỔNG KHOZ – PHÂN BÓN CHÍNH HÃNG, GIÁ RẺ
Địa chỉ: 246 Nguyễn Kim Cương, Tân Thạnh Đông, Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh
Hotline Kinh Doanh: 0856.77.66.99 – Hotline Kỹ Thuật: 085555.99.44
Trang web: Tổng KhoZ
Email: tongkhoz@gmail.com
Facebook: Tổng KhoZ
