Bọ trĩ hại bưởi (hay còn gọi là bù lạch) là một trong những đối tượng gây hại phổ biến nhất ở giai đoạn cây ra đọt non và trổ hoa. Nếu không phát hiện sớm và xử lý kịp thời, chúng có thể khiến vườn bưởi giảm năng suất rõ rệt. Bài viết này, Tổng Kho Z sẽ giúp bà con nhận diện sớm bọ trĩ, hiểu rõ chu kỳ gây hại và áp dụng biện pháp phòng trị hiệu quả – an toàn – tiết kiệm nhất.
1. Đặc điểm hình thái và sinh thái của bọ trĩ
Bọ trĩ hại bưởi có tên khoa học là Selenothrips rubrocinctus. Đây là loài côn trùng kích thước nhỏ nhưng sinh sản nhanh, gây hại mạnh trong mùa khô nóng.
Vòng đời bọ trĩ
– Vòng đời kéo dài khoảng 24–31 ngày tùy điều kiện thời tiết.
– Trứng: 3–5 ngày → Ấu trùng 1: 3–4 ngày.
– Ấu trùng 2: 4–6 ngày → Tiền nhộng: 4–5 ngày.
– Nhộng: 5–7 ngày → Thành trùng sống 10–14 ngày.
– Chúng sinh sản nhanh, có thể phát triển nhiều thế hệ trong năm.
Hình thái nhận biết
– Bọ trĩ cái dài ~1 mm, thân hình bầu dục.
– Trên lưng có một dải đỏ đặc trưng, nằm sau đôi chân thứ ba.
– Bọ trĩ đực nhỏ hơn, dài khoảng 1–1,4 mm.
– Màu sắc từ vàng nhạt → nâu hoặc đen, mắt màu đỏ.
– Nhộng có màu vàng sậm, mắt đỏ, xuất hiện mầm cánh rõ ràng.
2. Đặc điểm gây hại của bọ trĩ
Bọ trĩ thường tập trung thành đàn, hoạt động chủ yếu trên hoa và trái non.
– Khi bị động, chúng nhảy hoặc bay đi rất nhanh.
– Hoa bị hại nặng sẽ tàn sớm, cánh rụng, tỷ lệ đậu trái thấp.
– Lá non bị chích hút sẽ cong queo, biến dạng và đổi màu.
– Trên trái, bọ trĩ để lại mảng xám bạc hoặc sẹo lồi đặc trưng.
– Chúng thường gây hại dưới lá đài – khi trái lớn, sẹo sẽ lộ rõ.
– Các vòng sẹo trên vỏ bưởi làm trái xấu mã, mất giá trị thương phẩm.
3. Nguyên nhân khiến bọ trĩ phát sinh và gây hại
Thời tiết khô nóng
– Bọ trĩ phát triển mạnh trong điều kiện nắng gắt, độ ẩm thấp.
– Mùa khô hoặc giao mùa là thời điểm chúng bùng phát mạnh.
Cây ra đọt non liên tục
– Đọt non và hoa là nguồn thức ăn yêu thích của bọ trĩ.
– Khi cây ra đọt rải rác quanh năm → bọ trĩ sinh sôi không ngừng.
Vườn thiếu chăm sóc
– Tán rậm, không tỉa cành → vườn ẩm thấp, bí gió, dễ phát sinh bọ trĩ.
– Cỏ dại nhiều → nơi trú ẩn và lây lan của bọ trĩ.
Bón phân mất cân đối
– Bón thừa đạm khiến cây ra lá non liên tục, thu hút bọ trĩ.
– Thiếu trung vi lượng → cây yếu, dễ bị chích hút hơn.
Thiếu giám sát vườn
– Không kiểm tra thường xuyên → phát hiện trễ → bọ trĩ sinh sản nhanh, khó kiểm soát.
4. Biện pháp phòng trừ bọ trĩ hại bưởi
4.1. Biện pháp canh tác
– Tỉa cành, tạo tán thoáng mát để hạn chế nơi trú ẩn của bọ trĩ.
– Không để cây ra đọt rải rác quanh năm – nên xử lý ra đọt đồng loạt.
– Bón phân cân đối, tránh bón thừa đạm.
– Tưới nước đầy đủ, giữ ẩm ổn định trong mùa khô.
– Vệ sinh vườn sạch sẽ, diệt cỏ dại, tiêu hủy lá, hoa rụng.
4.2. Biện pháp sinh học
– Dùng dầu khoáng hoặc chế phẩm sinh học từ tỏi, gừng, ớt để xua đuổi bọ trĩ.
– Bảo vệ thiên địch: bọ rùa, nhện bắt mồi, ong ký sinh.
– Treo bẫy dính vàng để phát hiện và kiểm soát bọ trưởng thành.
4.3. Biện pháp hóa học
– Áp dụng khi mật số cao hoặc cây bị hại nặng.
- Abamectin Diệt ấu trùng, trưởng thành – thấm sâu tốt
- Spinetoram An toàn trái, hiệu lực kéo dài
- Dinotefuran Trị bọ trĩ hiệu quả, ít gây kháng
- Emamectin benzoate Hiệu quả cao, thấm sâu – lưu dẫn mạnh
Lưu ý khi phun thuốc:
– Phun kỹ mặt dưới lá và đọt non – nơi bọ trĩ trú ẩn.
– Nên luân phiên hoạt chất, tránh lờn thuốc.
– Không nên phun khi nắng gắt hoặc cây đang ra hoa rộ.
5. Câu hỏi thường gặp (FAQ)
1. Bọ trĩ thường xuất hiện khi nào?
– Chúng phát sinh mạnh lúc cây ra đọt non, hoa nở rộ, đặc biệt trong mùa khô nắng.
2. Tại sao trái bưởi bị sẹo dù không thấy sâu?
– Bọ trĩ gây hại ẩn dưới lá đài. Khi trái lớn, sẹo lồi mới lộ rõ.
3. Có thể trị bọ trĩ bằng biện pháp sinh học không?
– Có thể dùng dầu khoáng, dịch tỏi – ớt – gừng, kết hợp bảo vệ thiên địch như bọ rùa.
Bọ trĩ tuy nhỏ nhưng gây hại không hề nhỏ – từ lá, hoa đến trái, đều có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng nếu không được kiểm soát kịp thời. Đặc biệt, vết sẹo do bọ trĩ để lại làm giảm giá trị thương phẩm trái bưởi, ảnh hưởng lớn đến thu nhập của bà con.
LIÊN HỆ TƯ VẤN MIỄN PHÍ
TỔNG KHOZ – PHÂN BÓN CHÍNH HÃNG, GIÁ RẺ
Địa chỉ: 246 Nguyễn Kim Cương, Tân Thạnh Đông, Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh
Hotline Kinh Doanh: 0856.77.66.99 – Hotline Kỹ Thuật: 085555.99.44
Trang web: Tổng KhoZ
Email: tongkhoz@gmail.com
Facebook: Tổng KhoZ
