Rệp sáp hại chôm chôm là đối tượng thường xuất hiện vào mùa khô, gây hại từ lá, đọt non đến trái. Chúng chích hút làm cây suy yếu, trái biến dạng và kéo theo nấm bồ hóng đen đặc bám trên tán lá. Bài viết này, Tổng Kho Z sẽ giúp bà con nhận diện đúng rệp sáp, hiểu nguyên nhân gây hại và áp dụng cách trị hiệu quả – tiết kiệm – bền vững.
1. Thông tin chung về rệp sáp hại chôm chôm
Rệp sáp (Planococcus lilacinus) thuộc họ Pseudococcidae, là loài côn trùng gây hại phổ biến trên nhiều cây ăn quả. Chúng thường xuất hiện nhiều trên cây chôm chôm, đặc biệt ở vùng nhiệt đới nóng ẩm.
Rệp sáp gây hại bằng cách hút nhựa ở lá, hoa và quả. Cây bị chích hút sẽ suy yếu, chậm lớn và dễ rụng trái non. Dịch do rệp tiết ra là môi trường lý tưởng cho nấm bồ hóng phát triển. Rệp sinh sôi nhanh trong điều kiện nóng ẩm, vườn không được vệ sinh kỹ. Hiểu rõ đặc điểm loài này sẽ giúp bà con xử lý và phòng ngừa hiệu quả hơn.
2. Đặc điểm của rệp sáp hại chôm chôm
2.1. Hình thái
– Rệp sáp thân nhỏ, hình bầu dục, phủ lớp sáp trắng giống bông gòn.
– Xung quanh cơ thể có tua ngắn, dễ thấy trên lá hoặc cuống trái.
– Rệp cái không có cánh, đẻ trứng nhỏ, khó quan sát bằng mắt thường.
– Rệp non khi mới nở có chân, bò nhanh và phân tán khắp cây.
– Sau vài ngày, chân thoái hóa, rệp bám chặt vào cây để hút nhựa liên tục.
2.2. Tập tính sinh học
– Rệp thường tập trung ở đọt non, cuống hoa, mặt trái để hút nhựa cây.
– Khi hút nhựa, rệp tiết dịch ngọt, thu hút kiến đến bảo vệ.
– Dịch mật là điều kiện lý tưởng để nấm bồ hóng phát triển lan rộng.
– Rệp sinh sản nhanh trong điều kiện nhiệt độ 25–35°C, độ ẩm cao.
– Gây hại quanh năm, mạnh nhất vào mùa khô – giai đoạn nuôi trái.
– Nếu không xử lý kịp, rệp có thể lan nhanh toàn vườn chỉ trong vài tuần.
3. Biểu hiện rệp sáp hại chôm chôm
Dấu hiệu trên cây
– Trái non bị rệp hút nhựa, khô đầu cuống, teo tóp và rụng sớm.
– Vỏ trái xuất hiện lớp nấm bồ hóng màu đen mịn, bám dày, mất thẩm mỹ.
– Đọt non và cuống hoa bị cong, xoắn, phát triển chậm.
– Lá non ngả vàng, cây mất sức nhanh chóng nếu rệp lan rộng.
– Khi mật số cao, nụ hoa và trái non rụng hàng loạt chỉ trong vài ngày.
– Kiến xuất hiện nhiều quanh cây cũng là dấu hiệu dễ phát hiện sớm.
Thời điểm xuất hiện
– Rệp sáp phát triển mạnh từ tháng 12 đến tháng 4 (mùa khô).
– Giai đoạn cây ra hoa – đậu trái là lúc rệp gây hại nghiêm trọng nhất.
– Vườn nhiều tán rậm, thiếu thoáng khí là môi trường lý tưởng cho rệp.
– Kiến, cành mục, lá rụng chưa dọn sạch làm rệp dễ lan rộng.
– Nếu không kiểm tra thường xuyên, rụng trái sớm và lan cả vườn rất nhanh.
4. Tác hại của rệp sáp hại chôm chôm
Ảnh hưởng đến cây
– Rệp chích hút liên tục làm cây mất dinh dưỡng và suy yếu nhanh chóng.
– Đọt non, cuống hoa không phát triển, cây còi cọc, khó đậu trái.
– Lá rụng sớm, trái non rụng hàng loạt nếu rệp phát triển mạnh.
– Dịch mật do rệp tiết ra tạo điều kiện cho nấm bồ hóng lan rộng.
– Nấm bồ hóng làm đen lá, đen trái, cản quang hợp, cây dễ mắc thêm bệnh khác.
– Nếu không xử lý kịp, cây chậm lớn, năng suất giảm rõ rệt.
Thiệt hại kinh tế
– Trái khô, sần sùi, mất giá trị thương phẩm, khó tiêu thụ thị trường.
– Sản lượng giảm, chất lượng kém, thu nhập của bà con bị ảnh hưởng trực tiếp.
– Rệp lan nhanh khiến chi phí thuốc và công xử lý tăng cao.
– Nhiều trường hợp phải thu hoạch non hoặc bỏ trắng cả vườn.
– Gây thiệt hại đầu tư, phá vỡ kế hoạch sản xuất của cả vụ mùa.
5. Biện pháp phòng và trị rệp sáp hại chôm chôm
5.1. Biện pháp canh tác
– Tỉa cành, tạo tán thông thoáng, hạn chế nơi trú ngụ của rệp.
– Dọn sạch lá rụng, cành mục sau mỗi vụ thu hoạch.
– Không bón đạm dư, tránh cây ra đọt non quá nhiều.
– Kiểm soát kiến trong vườn, vì chúng bảo vệ và phát tán rệp.
– Quan sát vườn định kỳ, xử lý sớm khi phát hiện đốm trắng bông.
5.2. Biện pháp sinh học
– Sử dụng nấm xanh (Metarhizium), nấm trắng (Beauveria) để phòng trừ rệp an toàn.
– Phun dầu neem hoặc chế phẩm sinh học từ thiên nhiên định kỳ.
– Duy trì thiên địch như bọ rùa, nhện bắt mồi, ong ký sinh.
– Kết hợp bẫy mồi hoặc mồi sinh học diệt kiến quanh gốc cây.
– Nên phun sinh học khi rệp mới xuất hiện để đạt hiệu quả cao.
5.3. Biện pháp hóa học
– Phun luân phiên các thuốc có hoạt chất như: Abamectin, Dinotefuran, Buprofezin,…
– Kết hợp dầu khoáng hoặc chất bám dính để tăng hiệu lực thuốc.
– Nên phun vào chiều mát hoặc sáng sớm, tránh nắng gắt.
– Không phun liên tục cùng hoạt chất, dễ gây kháng thuốc.
– Sau xử lý nên bổ sung Vitamin-Z, Casibo-Z để cây phục hồi nhanh.
6. Câu hỏi thường gặp (FAQ)
1. Rệp sáp có gây chết cây không?
– Không gây chết ngay, nhưng làm cây yếu, còi cọc, dễ rụng trái và giảm năng suất nghiêm trọng.
2.Rệp sáp có bay không?
– Không. Rệp di chuyển chậm, chủ yếu bò hoặc được kiến mang đi khắp vườn.
3. Kiến có liên quan gì đến rệp?
– Có. Kiến bảo vệ rệp để lấy dịch ngọt, đồng thời giúp rệp lây lan nhanh hơn giữa các cây.
Rệp sáp là loài côn trùng gây hại âm thầm nhưng để lại hậu quả nặng nề nếu không phát hiện và xử lý kịp thời. Chủ động phòng ngừa bằng cách tỉa tán, vệ sinh vườn và kết hợp giải pháp sinh học – hóa học đúng cách sẽ giúp bà con kiểm soát hiệu quả loài hại này. Tổng Kho Z luôn sẵn sàng đồng hành, mang đến giải pháp tối ưu và sản phẩm chất lượng giúp vườn chôm chôm khỏe mạnh, trái sạch, mùa thu hoạch an tâm hơn.
LIÊN HỆ TƯ VẤN MIỄN PHÍ
TỔNG KHOZ – PHÂN BÓN CHÍNH HÃNG, GIÁ RẺ
Địa chỉ: 246 Nguyễn Kim Cương, Tân Thạnh Đông, Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh
Hotline Kinh Doanh: 0856.77.66.99 – Hotline Kỹ Thuật: 085555.99.44
Trang web: Tổng KhoZ
Email: tongkhoz@gmail.com
Facebook: Tổng KhoZ
