Sâu đục trái hại nhãn là nguyên nhân chính khiến trái non rụng hàng loạt, nhân bị khô tóp, giảm năng suất và khó tiêu thụ. Loài sâu này đục thẳng vào bên trong trái nên rất khó phát hiện sớm nếu bà con không kiểm tra kỹ. Bài viết này, Tổng Kho Z sẽ giúp bà con nhận biết chính xác sâu đục trái, nắm rõ dấu hiệu gây hại và cách xử lý hiệu quả để giữ vườn nhãn sạch sâu – trái đạt chuẩn – thu hoạch trúng mùa.
1. Các loại sâu đục trái nhãn thường gặp
Trong thực tế sản xuất, sâu đục trái nhãn tồn tại dưới nhiều hình thái khác nhau, khiến việc kiểm soát gặp nhiều khó khăn.
Bướm (con trưởng thành)
– Là dạng trưởng thành của sâu đục trái.
– Có sải cánh 2,5 – 3cm, cánh màu vàng với nhiều chấm đen nhỏ.
– Thường hoạt động vào ban đêm, đẻ trứng gần cuống hoặc thân trái non.
Sâu non
– Mới nở có màu trắng ngà đến hồng nhạt, đầu nâu, thân có đốt hồng.
– Khi lớn dài khoảng 1,7 – 2cm, rất khỏe và nhanh chóng đục vào trong trái.
– Đây là giai đoạn gây hại chính, ăn phần thịt làm hỏng toàn bộ quả.
Nhộng
– Giai đoạn chuyển tiếp giữa sâu non và bướm.
– Ban đầu màu vàng nâu, sau chuyển nâu sậm khi sắp vũ hóa.
– Nhộng thường trú bên trong trái hoặc trong rác hữu cơ quanh gốc cây.
– Nếu không thu gom kỹ, nhộng sẽ tiếp tục vòng đời, gây hại lứa sau.
3. Dấu hiệu nhận biết sâu đục trái nhãn
Sâu đục trái nhãn thường để lại nhiều dấu hiệu đặc trưng trên trái, dễ phát hiện nếu bà con quan sát kỹ.
Biểu hiện bên ngoài quả
– Trái xuất hiện đốm đen nhỏ gần cuống hoặc trên vỏ – vị trí sâu bắt đầu đục.
– Lỗ đục nhỏ xíu, có thể kèm theo dịch rỉ hoặc phân sâu màu đen.
– Vết đục lâu ngày chuyển màu nâu đen, thối nhũn nếu gặp mưa hoặc độ ẩm cao.
– Nhiều quả bị kết dính lại với nhau bằng tơ mỏng do sâu nhả ra.
Bên trong trái
– Khi bổ trái ra, có thể thấy sâu non màu trắng ngà hoặc hồng nhạt đang nằm trong phần thịt.
– Phần cùi bị khô tóp, chuyển màu nâu hoặc xám, mất vị ngọt.
– Hạt bị ăn nham nhở, trái thường bị nhẹ, dễ rụng khi có gió.
Những trái bị sâu tấn công thường mềm, hư nhanh, không thể tiêu thụ hoặc bảo quản.
4. Biện pháp phòng và trị sâu đục trái nhãn
4.1. Canh tác – Phòng từ đầu vụ
– Tỉa cành, tạo tán thoáng, giúp vườn đón nắng, giảm ẩm.
– Thu gom và tiêu hủy trái rụng, cành sâu mỗi tuần.
– Bao trái bằng túi lưới hoặc giấy khi trái còn nhỏ (~1cm) để ngăn sâu đẻ trứng.
– Dọn sạch cỏ, lá mục – nơi sâu nhộng và lẩn trốn sau thu hoạch.
– Luân canh cây trồng nếu có thể, hạn chế sâu tồn tại nhiều năm liên tiếp.
4.2. Sinh học – An toàn, thân thiện vườn
– Dùng bẫy đèn UV ban đêm hoặc bẫy pheromone để bắt bướm trưởng thành.
– Phun dầu khoáng sinh học, chế phẩm từ neem, tỏi – ớt – gừng để xua sâu non.
– Bảo vệ thiên địch tự nhiên như kiến vàng, bọ rùa, ong ký sinh – chúng giúp khống chế sâu hiệu quả.
4.3. Hóa học – Xử lý khi mật số cao
– Phun sớm khi mới phát hiện trứng hoặc sâu non.
– Hoạt chất nên dùng: Emamectin benzoate, Abamectin, Lufenuron,….
– Phun kỹ phần trái, cuống, mặt dưới lá gần chùm quả.
– Luân phiên hoạt chất, không dùng một loại quá nhiều lần để tránh kháng thuốc.
– Tuân thủ thời gian cách ly trước thu hoạch (thường từ 7–14 ngày tùy loại thuốc).
5. Câu hỏi thường gặp (FAQ)
1. Bao trái nhãn có phòng được sâu đục không?
– Có. Bao trái bằng túi lưới hoặc giấy từ sớm giúp ngăn bướm đẻ trứng rất hiệu quả.
2. Nên phun thuốc vào giai đoạn nào để trị sâu tốt nhất?
– Giai đoạn trái bắt đầu phát triển (1–2cm) là lúc sâu đẻ trứng mạnh nhất – cần xử lý sớm.
3. Phát hiện sâu bên trong trái, có thể ăn được không?
– Không nên. Trái đã bị sâu ăn thịt, dễ nhiễm nấm, mất an toàn và không còn giá trị dinh dưỡng.
Sâu đục trái hại nhãn là đối tượng nguy hiểm, có thể âm thầm gây hại và khiến bà con mất trắng vụ mùa nếu không phát hiện kịp thời. Việc kết hợp đúng lúc các biện pháp canh tác, sinh học và hóa học sẽ giúp kiểm soát sâu hiệu quả, giữ trái nhãn sạch – đẹp – đạt chuẩn thương phẩm. Tổng Kho Z luôn đồng hành cùng bà con với giải pháp sát vườn, dễ áp dụng và tiết kiệm chi phí – giúp nhà vườn vững vàng trong mỗi mùa thu hoạch.
LIÊN HỆ TƯ VẤN MIỄN PHÍ
TỔNG KHOZ – PHÂN BÓN CHÍNH HÃNG, GIÁ RẺ
Địa chỉ: 246 Nguyễn Kim Cương, Tân Thạnh Đông, Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh
Hotline Kinh Doanh: 0856.77.66.99 – Hotline Kỹ Thuật: 085555.99.44
Trang web: Tổng KhoZ
Email: tongkhoz@gmail.com
Facebook: Tổng KhoZ
