Xén tóc hại nhãn là loài sâu đục thân nguy hiểm, chuyên phá hoại từ bên trong cành và thân cây. Chúng khiến cây héo cành, gãy nhánh, suy kiệt dần và có thể chết cả gốc nếu không xử lý sớm. Bài viết này, Tổng Kho Z sẽ giúp bà con nhận biết sớm dấu hiệu cây bị xén tóc, hiểu rõ tác hại và áp dụng biện pháp phòng trừ hiệu quả để giữ vườn nhãn khỏe mạnh, bền lâu, năng suất ổn định.
1. Đặc điểm của xén tóc hại nhãn
Con trưởng thành (bọ xén tóc):
– Hình dáng: Cơ thể thuôn dài, chắc khỏe, có râu dài hơn thân.
– Màu sắc: Màu nâu xám hoặc đen nhạt, trên thân có chấm hoặc vệt nhạt.
– Râu rất dài, cong, tạo dáng giống “tóc” → tên gọi xén tóc.
– Bò chậm, bay kém, thường hoạt động vào ban đêm.
Trứng:
– Được đẻ vào vết nứt, khe thân, kẽ gốc hoặc vết thương trên cây nhãn.
– Khó quan sát bằng mắt thường vì trứng nhỏ và nằm sâu trong mô gỗ.
Ấu trùng (sâu non):
– Màu trắng ngà, không chân, đầu nâu, dài khoảng 2–4 cm khi trưởng thành.
– Giai đoạn này là gây hại chính, sống sâu bên trong thân hoặc cành.
– Đục đường hầm bên trong, tạo ổ rỗng, để lại phân màu nâu vàng (mùn cưa).
– Phát triển âm thầm, khó phát hiện nếu không kiểm tra kỹ.
Nhộng:
– Tồn tại trong thân cây, gần khu vực sâu đã đục → chuẩn bị vũ hóa thành bọ.
– Vòng đời kéo dài, mỗi chu kỳ có thể từ 6 tháng đến hơn 1 năm, tùy điều kiện.
2. Dấu hiệu nhận biết cây nhãn bị xén tóc hại
Để kịp thời phát hiện xén tóc, bà con có thể dựa vào những biểu hiện sau:
Trên thân và cành
– Xuất hiện lỗ tròn hoặc bầu dục có đường kính 0,5–1 cm.
– Mùn cưa màu nâu vàng hoặc phân sâu đùn ra từ lỗ đục.
– Có thể nghe tiếng gặm gỗ nhẹ bên trong vào ban đêm.
Trên tán lá và cành
– Cành héo đột ngột, lá vàng, teo tóp.
– Cành bị gãy ngang dù không có gió mạnh.
– Một số cây rụng lá từng phần, biểu hiện như thiếu nước.
Khi cắt kiểm tra bên trong
– Thấy sâu non màu trắng ngà nằm sâu trong thân hoặc gần lõi gỗ.
– Đường đục xoắn hoặc thẳng, có thể dài tới 30–50 cm tùy độ tuổi sâu.
– Mô gỗ xung quanh bị thối, rỗng, cây không còn khả năng dẫn nước.
3. Tác hại của xén tóc trên cây nhãn
Ảnh hưởng đến sinh trưởng
– Phá hủy mô gỗ bên trong thân và cành, làm cây mất khả năng vận chuyển dinh dưỡng.
– Cành héo đột ngột, lá vàng rụng sớm, chồi non không phát triển.
– Cây suy yếu toàn diện, dễ nhiễm nấm, vi khuẩn và sâu bệnh khác.
– Nếu không phát hiện sớm, cây có thể chết từng nhánh hoặc toàn bộ.
Giảm năng suất và chất lượng trái
– Cây yếu → khó ra hoa – đậu quả, giảm sản lượng rõ rệt.
– Những cây bị hại nặng không cho trái, hoặc trái nhỏ, mẫu mã xấu.
– Ảnh hưởng đến chất lượng cùi, dễ bị thối, rụng sớm.
Nguy cơ gãy đổ, hư vườn lâu năm
– Cành bị xén tóc đục rỗng dễ gãy khi có gió lớn hoặc mưa dầm.
– Cây ngã đổ gây thiệt hại nặng nếu là giống nhãn lâu năm – năng suất cao.
– Tốn nhiều chi phí xử lý, mất thời gian phục hồi cây.
4. Biện pháp phòng và trị xén tóc hại nhãn
4.1. Biện pháp canh tác
– Tỉa cành, tạo tán thoáng, hạn chế ẩm thấp và nơi trú ẩn của sâu.
– Cắt bỏ cành héo, cành có dấu hiệu bị đục và tiêu hủy ngay.
– Bôi vôi, keo bọc gốc, hoặc quét thuốc sát trùng lên thân cây sau khi tỉa.
– Không để thân cây bị xước, nứt nẻ – nơi bọ thường đẻ trứng.
– Vệ sinh dụng cụ làm vườn, tránh lây lan trứng hoặc ấu trùng qua các cây khác.
4.2. Biện pháp sinh học
– Nếu có điều kiện, dùng bọ ký sinh trứng hoặc thiên địch bản địa (rất hiếm).
– Dùng dầu khoáng hoặc dầu neem sinh học, thấm vào bông gòn → nhét vào lỗ đục.
– Có thể đổ chế phẩm sinh học dạng thấm vào lỗ sâu, sau đó bịt kín bằng đất sét hoặc bùn.
4.3. Biện pháp hóa học
– Áp dụng khi mật số sâu cao hoặc không thể tiếp cận bằng sinh học.
– Các bước xử lý:
- Xác định vị trí lỗ đục, vết mùn cưa.
- Dùng xi lanh hoặc ống bơm, tiêm thuốc trực tiếp vào lỗ.
- Bịt kín bằng đất sét, vôi hoặc keo chuyên dụng.
- Hoạt chất nên dùng: Chlorpyrifos, Abamectin, Permethrin,….
– Nên kiểm tra lại sau 5–7 ngày để xử lý bổ sung nếu cần.
5. Câu hỏi thường gặp (FAQ)
1. Xén tóc đục thân nhãn vào mùa nào mạnh nhất?
– Chúng phát triển mạnh vào mùa nắng và đầu mùa mưa, đặc biệt trên cây nhãn già hoặc vườn rậm.
2. Có nên cắt bỏ cành bị sâu đục không?
– Có. Nên cắt bỏ và tiêu hủy ngay cành bị hại để ngăn lan sang cành khỏe.
3. Dùng thuốc phun ngoài lá có trị được xén tóc không?
– Không hiệu quả. Vì sâu sống sâu trong thân → cần bơm thuốc trực tiếp vào lỗ đục.
Xén tóc hại nhãn là loài sâu đục thân nguy hiểm, phá hoại âm thầm nhưng gây thiệt hại nặng nề nếu không phát hiện và xử lý kịp thời. Chủ động kiểm tra vườn, loại bỏ cành héo, kết hợp các biện pháp phòng trừ đúng kỹ thuật sẽ giúp cây nhãn phát triển khỏe, trái nhiều – năng suất ổn định. Tổng Kho Z luôn đồng hành cùng bà con với giải pháp sát vườn – dễ dùng – tiết kiệm, giúp nhà vườn bảo vệ cây lâu năm và vững vàng mỗi mùa thu hoạch.
LIÊN HỆ TƯ VẤN MIỄN PHÍ
TỔNG KHOZ – PHÂN BÓN CHÍNH HÃNG, GIÁ RẺ
Địa chỉ: 246 Nguyễn Kim Cương, Tân Thạnh Đông, Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh
Hotline Kinh Doanh: 0856.77.66.99 – Hotline Kỹ Thuật: 085555.99.44
Trang web: Tổng KhoZ
Email: tongkhoz@gmail.com
Facebook: Tổng KhoZ
