Bệnh vàng lùn trên lúa là một trong những bệnh gây hại nghiêm trọng, ảnh hưởng lớn đến năng suất và chất lượng lúa. Bệnh do vi rút gây ra và lây lan nhanh qua côn trùng trung gian như rầy lưng trắng. Bài viết này, Tổng Kho Z sẽ giúp bà con hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng trừ bệnh vàng lùn hiệu quả để bảo vệ mùa màng tốt hơn.
1. Bệnh vàng lùn trên cây lúa là gì?
Bệnh vàng lùn trên lúa là bệnh do virus gây ra, làm cây lúa bị nhiễm suốt vụ đến khi thu hoạch. Lúa chét cũng có thể bị nhiễm bệnh này. Nếu lúa non mắc bệnh, cây sẽ không trổ bông, dẫn đến năng suất giảm mạnh hoặc thậm chí mất trắng hoàn toàn.
2. Nguyên nhân bệnh vàng lùn trên lúa
Nguyên nhân gây bệnh vàng lùn ở lúa là do virus Rice Grassy Stunt Virus (RGSV). Virus này lây truyền qua rầy nâu, là môi giới mang mầm bệnh. Khi rầy nâu chích hút cây bệnh, trong vòng 5-10 phút chúng đã nhiễm virus. Sau khoảng 10 ngày, rầy có thể truyền virus sang cây khỏe khác và tiếp tục lây lan trong suốt đời sống.
Rầy nâu cánh dài mang virus có thể bay xa, làm bệnh lây lan rộng; còn rầy cánh ngắn chỉ truyền trong phạm vi hẹp vì di chuyển ít. Virus không lây qua trứng rầy, đất, nước hay không khí.
Mức độ phát bệnh phụ thuộc vào số cây bệnh trong ruộng, mật độ và hoạt động của rầy, độ nhạy cảm của giống lúa với virus, điều kiện thời tiết và côn trùng truyền bệnh.
3. Triệu chứng lúa bị vàng lùn
– Triệu chứng lúa bị bệnh vàng lùn rất dễ nhận biết.
– Ban đầu, lá lúa chuyển từ xanh sang vàng cam rồi khô héo.
– Lá dưới bị vàng trước, sau đó lan dần lên lá trên.
– Trên lá, các điểm vàng bắt đầu ở chóp rồi lan vào bẹ lá.
– Cây lúa nhiễm bệnh thường có hiện tượng xòe ngang lá.
– Bệnh làm cây lúa thấp hơn, số dảnh trong bụi cũng giảm.
– Ruộng lúa phát triển không đều, dễ nhìn thấy vùng vàng lan rộng.
– Rễ lúa kém phát triển, bị cứng và thối đen rõ rệt.
– Triệu chứng xuất hiện khoảng 30 ngày sau khi cây bị nhiễm.
– Thời gian ủ bệnh khoảng 20 ngày, thời gian tồn tại từ 3 đến 30 ngày.
4. Biện pháp phòng trừ bệnh vàng lùn trên lúa
4.1. Quản lý rầy nâu xâm nhập ruộng lúa
– Thường xuyên thăm đồng để phát hiện rầy sớm.
– Khi thấy rầy nâu cánh dài giai đoạn mạ với mật độ 7–10 con/tép, phun thuốc ngay.
– Giai đoạn mạ đến đẻ nhánh, nếu cây bệnh phải nhổ hoặc cày vùi để ngăn lây lan.
– Sử dụng giống lúa kháng rầy để giảm nguy cơ bệnh.
4.2. Kiểm soát virus gây bệnh vàng lùn trên lúa
– Giai đoạn lúa non: Nếu trên 10% ruộng nhiễm bệnh, phải cày bừa tiêu hủy mầm bệnh.
– Trước khi cày, phun thuốc trừ rầy để ngăn lây lan.
– Nếu nhiễm nhẹ dưới 10%, nhổ và vùi cây bệnh, không bỏ trên bờ.
– Sau 40 ngày cấy: Thường xuyên thăm đồng, nhổ và vùi cây bệnh.
– Phun thuốc khi rầy cám trên 3 con/dảnh.
– Ruộng bệnh nặng phải cày bừa và phun thuốc trừ rầy trước khi cày.
– Sau thu hoạch, cày lật gốc rạ ở vùng có dịch bệnh.
4.3. Biện pháp hóa học
Một số hoạt chất thường dùng gồm: Imidacloprid, Thiamethoxam, Dinotefuran,…….
Lưu ý khi sử dụng thuốc:
– Phun khi mật độ rầy nâu đạt ngưỡng gây hại.
– Phun theo hướng dẫn trên nhãn để tránh gây kháng thuốc.
– Kết hợp với biện pháp canh tác và sinh học để đạt hiệu quả cao.
– Không phun thuốc khi lúa đã trổ bông để tránh ảnh hưởng đến năng suất.
5. Câu hỏi thường gặp
1. Bệnh vàng lùn trên lúa có lây không?
--> Có, bệnh lây truyền qua rầy nâu, không lây qua đất hay nước.
2. Làm sao nhận biết lúa bị bệnh vàng lùn?
--> Lúa bị vàng, thấp lùn, lá chuyển màu vàng cam, rễ kém phát triển.
3. Bệnh vàng lùn có thuốc đặc trị không?
--> Hiện chưa có thuốc đặc trị, phòng bệnh bằng cách quản lý rầy nâu.
Bệnh vàng lùn trên lúa là mối đe dọa nghiêm trọng đối với năng suất và chất lượng mùa vụ. Do chưa có thuốc đặc trị, việc phòng ngừa và quản lý rầy nâu – tác nhân truyền bệnh chính – là yếu tố then chốt để bảo vệ ruộng lúa. Bà con cần thường xuyên thăm đồng, áp dụng đồng bộ các biện pháp canh tác, sinh học và hóa học hợp lý để giảm thiểu rủi ro.
LIÊN HỆ TƯ VẤN MIỄN PHÍ
TỔNG KHOZ – PHÂN BÓN CHÍNH HÃNG, GIÁ RẺ
Địa chỉ: 246 Nguyễn Kim Cương, Tân Thạnh Đông, Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh
Hotline Kinh Doanh: 0856.77.66.99 – Hotline Kỹ Thuật: 085555.99.44
Trang web: Tổng KhoZ
Email: tongkhoz@gmail.com
Facebook: Tổng KhoZ
