Bệnh khô vằn trên ngô là một trong những bệnh hại phổ biến, gây ảnh hưởng nặng nề đến năng suất. Bài viết này, Tổng Kho Z sẽ giúp bà con hiểu rõ nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và các biện pháp phòng trừ bệnh hiệu quả. Việc áp dụng đúng kỹ thuật sẽ giúp hạn chế thiệt hại và bảo vệ mùa màng lâu dài.
1. Tác nhân gây bệnh khô vằn hại ngô
Bệnh khô vằn trên ngô do nấm Rhizoctonia solani Kuhn gây ra. Đây là loại nấm thuộc nhóm Nấm trơ (Mycelia tiệt trùng), sống trong đất và ký sinh trên cây.
Nấm này tạo ra các hạch (nốt nấm) khá lớn, đường kính khoảng 1,1 – 2,6 mm, màu nâu không đều, hình tròn. Sợi nấm phát triển rất nhanh, có thể lan rộng 30 mm/ngày trong môi trường PDA ở nhiệt độ 28 – 30°C.
Nguồn nấm có thể lây chéo giữa ngô và lúa, tức là từ ngô sang lúa và ngược lại. Chúng tồn tại chủ yếu trên tàn dư cây bệnh hoặc trong đất dưới dạng nốt nấm, và có thể sống trên 1 năm nếu điều kiện thuận lợi.
2. Điều kiện phát sinh, phát triển bệnh khô vằn trên ngô
Bệnh khô vằn thường gây hại ở vụ ngô đông xuân và hè thu. Ở vụ xuân, bệnh xuất hiện mạnh khi ngô 6–7 lá. Sau đó, bệnh lan nhanh từ giai đoạn làm đòng đến thu hoạch.
Bệnh có thể làm khô héo cây non, thối rễ và giảm năng suất ngô. Thời vụ gieo, chế độ nước, lượng đạm và mật độ trồng ảnh hưởng mức độ bệnh. Sạ muộn vụ xuân, tưới nhiều và bón đạm trên 12 kg N/sào dễ bị bệnh nặng.
Trồng dày trên 2.500 cây/sào cũng làm bệnh phát triển mạnh hơn. Gieo sớm, bón phân cân đối và mật độ thấp (1.700 cây/sào) giúp giảm bệnh rõ rệt.
3. Triệu chứng cây ngô bị bệnh khô vằn gây hại
Bệnh khô vằn xuất hiện ở hầu hết các vùng trồng ngô, gây hại trên nhiều bộ phận như phiến lá, bẹ lá, thân và bắp ngô. Trên các bộ phận này xuất hiện những vết bệnh lớn màu xám tro, bề mặt loang lổ với các đốm vằn giống da hổ. Hình dạng vết bệnh thường bất định, giống như những đám mây.
Vết bệnh thường bắt đầu từ phần gốc cây, sau đó lan dần lên tới áo bắp, bắp ngô và cả bông cờ. Khi bệnh nặng, cây và lá vàng úa, héo rũ, khô chết; bắp bị teo nhỏ và khối hạt khô. Hình thái vết bệnh trên ngô khá giống với vết khô vằn hại lúa.
Nấm bệnh khô vằn có thể tấn công cây ngô từ giai đoạn mới nảy mầm cho tới khi thu hoạch. Nếu mầm bị nhiễm bệnh, trên rễ mầm và thân mầm sẽ xuất hiện các vết màu nâu, khiến cây con còi cọc, vàng lá và sinh trưởng chậm. Tuy nhiên, giai đoạn cây trỗ cờ đến làm hạt là thời kỳ bệnh biểu hiện rõ và gây hại nặng nhất.
Khi thời tiết ẩm ướt, trên bề mặt vết bệnh sẽ xuất hiện lớp sợi nấm màu trắng. Trên sợi nấm hình thành các hạch nấm mềm, lúc non có màu trắng, khi già chuyển nâu. Đây chính là nguồn lây lan chính của nấm bệnh. Bệnh không chỉ làm giảm năng suất mà nếu gây hại nặng, hạt ngô sẽ bị lép, chất lượng thu hoạch giảm rõ rệt.
4. Tác hại của bệnh khô vằn trên ngô
– Gây thối, mục phần bẹ lá và thân cây ngô.
– Làm giảm khả năng quang hợp, cây sinh trưởng kém.
– Hạt ngô nhỏ, lép, chất lượng thu hoạch thấp.
– Gây mất năng suất nghiêm trọng nếu không phòng trị kịp thời.
– Tạo điều kiện cho sâu bệnh khác xâm nhập.
– Giảm khả năng chống chịu thời tiết xấu của cây.
– Ở mức độ nặng, cây bị chết sớm trước khi thu hoạch.
5. Biện pháp phòng trừ bệnh khô vằn trên ngô
5.1. Biện pháp canh tác
– Luân canh với cây trồng không phải ký chủ của nấm.
– Chọn giống ngô kháng bệnh, sinh trưởng khỏe.
– Vệ sinh đồng ruộng, tiêu hủy tàn dư cây bệnh.
– Gieo trồng mật độ hợp lý, tránh ẩm độ cao.
– Bón phân cân đối, tăng cường phân hữu cơ hoai mục.
5.2. Biện pháp sinh học
– Sử dụng chế phẩm nấm đối kháng Trichoderma trộn vào đất.
– Dùng vi sinh vật có lợi để hạn chế nguồn bệnh.
5.3. Biện pháp hóa học
– Phun thuốc gốc Tricyclazole, Difenoconazole,…. khi bệnh chớm xuất hiện.
– Luân phiên hoạt chất để tránh hiện tượng kháng thuốc.
– Pha thuốc đúng liều, phun đều tán lá và bẹ thân.
6. Câu hỏi thường gặp về bệnh khô vằn trên ngô
1. Bệnh khô vằn trên ngô xuất hiện khi nào?
--> Bệnh thường phát sinh mạnh vào mùa mưa ẩm, nhiệt độ từ 25–30°C.
2. Dấu hiệu nhận biết bệnh khô vằn là gì?
--> Trên lá, bẹ, thân xuất hiện vết bệnh màu nâu, loang rộng và có hình vằn rõ rệt.
3. Bệnh khô vằn lây lan như thế nào?
--> Bào tử nấm lây qua gió, nước mưa, tàn dư cây bệnh và dụng cụ canh tác.
Bệnh khô vằn trên ngô là mối đe dọa nghiêm trọng nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời. Bà con cần kết hợp các biện pháp canh tác, sinh học và hóa học một cách hợp lý để phòng bệnh hiệu quả. Chủ động bảo vệ cây từ sớm không chỉ giúp giữ năng suất mà còn tiết kiệm chi phí và công sức trong suốt vụ mùa.
LIÊN HỆ TƯ VẤN MIỄN PHÍ
TỔNG KHOZ – PHÂN BÓN CHÍNH HÃNG, GIÁ RẺ
Địa chỉ: 246 Nguyễn Kim Cương, Tân Thạnh Đông, Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh
Hotline Kinh Doanh: 0856.77.66.99 – Hotline Kỹ Thuật: 085555.99.44
Trang web: Tổng KhoZ
Email: tongkhoz@gmail.com
Facebook: Tổng KhoZ
