Sâu đục củ khoai lang là một trong những dịch hại nguy hiểm, tấn công trực tiếp vào củ, gây mất giá trị thương phẩm và giảm năng suất nghiêm trọng. Loài sâu này thường đục vào phần vỏ, tạo đường hầm bên trong, để lại phân và mùi hôi đặc trưng, khiến củ dễ thối hỏng trong quá trình bảo quản. Bài viết này, Tổng Kho Z sẽ giúp bà con nhận biết đặc điểm, tác hại và áp dụng những biện pháp phòng trừ sâu đục củ hiệu quả, bảo vệ chất lượng và năng suất khoai lang.
1. Sâu đục củ khoai lang là gì?
Sâu đục củ khoai lang có tên khoa học Cylas formicarius, thuộc họ Curculionidae, bộ Coleoptera. Đây là loài côn trùng chuyên tấn công khoai lang, đặc biệt là phần củ.
Hình thái:
– Trưởng thành: Cơ thể dài khoảng 5–6 mm, màu nâu đen hoặc xanh ánh kim. Đầu kéo dài thành vòi nhọn.
– Trứng: Màu trắng sữa, hình bầu dục, được đẻ rải rác hoặc trong khe nứt của vỏ củ.
– Sâu non: Không chân, màu trắng ngà, đầu nâu, sống bên trong củ.
– Nhộng: Nằm trong đất hoặc ngay trong củ bị hại.
Vòng đời:
– Từ trứng đến trưởng thành kéo dài 30–45 ngày, tùy điều kiện thời tiết. Mỗi con cái có thể đẻ hàng trăm trứng trong đời, giúp quần thể sâu tăng nhanh.
2. Tác hại của sâu đục củ khoai lang
– Gây hại trực tiếp vào củ: Sâu non đục vào vỏ củ, tạo đường hầm ngoằn ngoèo bên trong.
– Làm thối củ: Vết đục là nơi vi sinh vật xâm nhập, gây thối hỏng nhanh chóng.
– Giảm giá trị thương phẩm: Củ bị đục, có mùi hôi đặc trưng, khó tiêu thụ.
– Suy giảm năng suất: Tỷ lệ củ thương phẩm giảm mạnh, nhất là khi bị hại nặng.
– Ảnh hưởng bảo quản: Củ bị hại dễ mốc, thối trong kho, không để lâu được.
– Lây lan nhanh: Nếu không kiểm soát, sâu lan khắp ruộng và cả kho bảo quản.
3. Triệu chứng nhận biết sâu đục củ khoai lang
– trên củ: Xuất hiện lỗ nhỏ hoặc vết nứt trên vỏ, có phân sâu màu nâu đen.
– Bên trong: Có đường hầm ngoằn ngoèo, thịt củ bị đổi màu, mùi hôi khó chịu.
– Trên lá và thân: Một số trường hợp trưởng thành cắn phá lá non và thân dây.
– Đặc điểm mùi: Củ bị sâu đục thường bốc mùi đặc trưng, dễ nhận biết khi bổ ra.
– Thời điểm dễ thấy: Kiểm tra sau 40–50 ngày trồng, khi củ bắt đầu hình thành.
4. Nguyên nhân và điều kiện phát sinh
– Thời tiết: Nóng ẩm là điều kiện thuận lợi để sâu phát triển nhanh.
– Đất trồng: Đất nhẹ, tơi xốp dễ tạo điều kiện cho sâu di chuyển và đẻ trứng.
– Kỹ thuật canh tác: Trồng liên tục nhiều vụ khoai lang trên cùng một diện tích.
– Thu hoạch muộn: Để củ trong đất lâu sau khi đã già, tăng nguy cơ sâu hại.
– Bảo quản không đúng cách: Củ bị nhiễm sâu trong ruộng tiếp tục phá hoại trong kho.
5. Biện pháp phòng trừ sâu đục củ khoai lang
5.1. Biện pháp canh tác
– Luân canh khoai lang với cây khác họ để cắt vòng đời sâu.
– Thu hoạch đúng thời điểm, không để củ lưu trong đất quá lâu.
– Làm đất kỹ, phơi ải để tiêu diệt nhộng và trứng còn sót.
– Thu gom, tiêu hủy tàn dư cây bị hại sau thu hoạch.
– Che phủ gốc hoặc tạo lớp đất dày để hạn chế sâu trưởng thành đẻ trứng vào củ.
5.2. Biện pháp sinh học
– Sử dụng bẫy pheromone để thu hút và tiêu diệt trưởng thành.
– Bảo tồn thiên địch như kiến, bọ xít bắt mồi, ong ký sinh.
– Dùng chế phẩm sinh học chứa Bacillus thuringiensis (BT) để diệt sâu non.
5.3. Biện pháp hóa học
– Phun thuốc khi sâu ở giai đoạn trưởng thành hoặc sâu non mới nở.
– Luân phiên hoạt chất để tránh hiện tượng kháng thuốc.
– Một số hoạt chất hiệu quả: Abamectin, Emamectin benzoate, Indoxacarb,….
– Tuân thủ liều lượng, thời gian cách ly để đảm bảo an toàn thực phẩm.
Sâu đục củ khoai lang là dịch hại nguy hiểm, gây thiệt hại nặng nề nếu không kiểm soát sớm. Việc áp dụng đồng bộ các biện pháp canh tác, sinh học và hóa học sẽ giúp hạn chế tối đa tác hại, bảo vệ năng suất và chất lượng củ. Bà con nên chủ động thăm ruộng, phát hiện sớm và xử lý kịp thời để khoai lang luôn đạt tiêu chuẩn thương phẩm cao, mang lại hiệu quả kinh tế bền vững.
LIÊN HỆ TƯ VẤN MIỄN PHÍ
TỔNG KHOZ – PHÂN BÓN CHÍNH HÃNG, GIÁ RẺ
Địa chỉ: 246 Nguyễn Kim Cương, Tân Thạnh Đông, Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh
Hotline Kinh Doanh: 0856.77.66.99 – Hotline Kỹ Thuật: 085555.99.44
Trang web: Tổng KhoZ
Email: tongkhoz@gmail.com
Facebook: Tổng KhoZ
