Bệnh thối thân lạc là một trong những bệnh hại nguy hiểm, có thể làm cây chết hàng loạt nếu không phát hiện và xử lý kịp thời. Bệnh thường do nấm hoặc vi khuẩn tấn công phần gốc thân, khiến mô bị thối, cây héo rũ và suy kiệt nhanh chóng. Bài viết này, Tổng Kho Z sẽ giúp bà con tìm hiểu nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết, tác hại cũng như các biện pháp phòng trừ hiệu quả để bảo vệ vườn lạc khỏe mạnh, nâng cao năng suất và chất lượng hạt.
1. Nguyên nhân gây bệnh thối thân lạc
Bệnh thối thân trên lạc chủ yếu do nấm Sclerotium rolfsii và Fusarium spp. gây ra. Một số trường hợp, vi khuẩn Erwinia cũng có thể là tác nhân.
Mầm bệnh tồn tại lâu trong đất, tàn dư cây trồng hoặc hạt giống bị nhiễm bệnh. Khi gặp điều kiện thuận lợi, chúng xâm nhập qua vết thương ở rễ và gốc thân.
Nhiệt độ 25–35°C, độ ẩm đất cao là điều kiện lý tưởng cho bệnh phát triển. Mưa nhiều, đất thoát nước kém, cây bị úng càng dễ nhiễm bệnh.
Ruộng trồng liên tục nhiều vụ lạc hoặc cây họ đậu sẽ làm mầm bệnh tích tụ và gây hại nặng hơn. Bón phân mất cân đối, đặc biệt thừa đạm, cũng làm cây yếu và dễ nhiễm bệnh.
2. Dấu hiệu nhận biết bệnh thối thân lạc
Triệu chứng ban đầu thường xuất hiện ở phần gốc thân gần mặt đất. Mô gốc thân bị thâm nâu hoặc nâu đen, sau đó chuyển sang thối mềm hoặc khô.
Khi bóc lớp vỏ thân, thấy phần mô bên trong bị hủy hoại, mạch dẫn nâu sẫm. Vết bệnh lan nhanh lên phía trên, làm lá héo rũ nhưng vẫn còn xanh trong giai đoạn đầu.
Ở điều kiện ẩm ướt, có thể thấy sợi nấm trắng và hạch nấm nhỏ màu nâu vàng hoặc nâu đậm quanh gốc. Khi bệnh nặng, toàn bộ cây héo khô và chết.
Bệnh thường xuất hiện rải rác, sau lan thành từng đám, đặc biệt ở ruộng thấp trũng, thoát nước kém.
2.1. Đặc điểm phát sinh và phát triển của bệnh
Bệnh thối thân lạc có thể xuất hiện ở mọi giai đoạn sinh trưởng. Tuy nhiên, giai đoạn ra hoa và hình thành củ thường bị hại nặng nhất.
Nhiệt độ đất từ 25–35°C kết hợp độ ẩm cao tạo điều kiện thuận lợi cho nấm phát triển. Sau mưa lớn hoặc khi ruộng bị úng, bệnh thường bùng phát nhanh.
Mầm bệnh lây lan qua nước tưới, dòng chảy mặt và qua đất bám vào dụng cụ canh tác. Tàn dư cây bệnh và hạt giống nhiễm bệnh cũng là nguồn lây nhiễm quan trọng.
Bệnh có xu hướng phát triển mạnh ở ruộng trồng liên tục cây họ đậu, đất cát nhẹ, nghèo dinh dưỡng hoặc bón phân mất cân đối.
3. Tác hại của bệnh thối thân lạc
Bệnh thối thân làm giảm khả năng hút nước và dinh dưỡng của cây. Lá nhanh chóng héo rũ, giảm diện tích quang hợp.
Nếu phát sinh sớm và nặng, bệnh có thể gây chết hàng loạt, đặc biệt ở giai đoạn ra hoa – hình thành củ.
Năng suất có thể giảm từ 30–50%, thậm chí mất trắng ở những ruộng nhiễm nặng. Hạt thu hoạch thường nhỏ, lép, giảm tỷ lệ dầu.
Bệnh gây thiệt hại kinh tế lớn cho người trồng, nhất là tại vùng đất thấp, ẩm và thoát nước kém.
4. Biện pháp phòng trừ bệnh thối thân lạc
4.1. Biện pháp canh tác
– Luân canh với cây trồng không cùng ký chủ như ngô, lúa.
– Làm đất kỹ, lên luống cao, thoát nước tốt để tránh úng.
– Vệ sinh đồng ruộng, thu gom và tiêu hủy tàn dư cây bệnh.
– Bón phân cân đối, tăng kali, hạn chế thừa đạm.
4.2. Biện pháp sinh học
– Sử dụng chế phẩm nấm đối kháng Trichoderma trộn vào đất hoặc phân hữu cơ.
– Kết hợp phân vi sinh giúp cải thiện hệ vi sinh vật đất, nâng sức đề kháng cây.
4.3. Biện pháp hóa học
– Phun thuốc khi bệnh mới xuất hiện, áp dụng nguyên tắc 4 đúng.
– Một số hoạt chất hiệu quả: Mancozeb, Metalaxyl, Azoxystrobin + Difenoconazole,…..
– Luân phiên hoạt chất để tránh kháng thuốc.
5. Câu hỏi thường gặp về bệnh thối thân lạc
1. Bệnh thối thân lạc xuất hiện nhiều vào mùa nào?
-> Thường gặp trong mùa mưa, khi đất ẩm và thoát nước kém.
2. Cây đã bị thối thân có cứu được không?
--> Nếu phát hiện sớm, xử lý bằng thuốc và cải thiện thoát nước có thể hạn chế lây lan.
3. Có thể phòng bệnh thối thân bằng luân canh không?
--> Có, luân canh với cây không cùng ký chủ giúp giảm nguồn bệnh trong đất.
Bệnh thối thân lạc là mối nguy lớn, có thể gây thiệt hại nặng nếu không phòng trừ kịp thời. Bệnh làm cây héo rũ, chết hàng loạt và giảm năng suất đáng kể. Bà con cần phát hiện sớm, áp dụng đồng bộ biện pháp canh tác, sinh học và hóa học. Thăm đồng thường xuyên, cải thiện điều kiện đất và thoát nước sẽ giúp kiểm soát bệnh hiệu quả, bảo vệ vườn lạc khỏe mạnh và năng suất ổn định.
LIÊN HỆ TƯ VẤN MIỄN PHÍ
TỔNG KHOZ – PHÂN BÓN CHÍNH HÃNG, GIÁ RẺ
Địa chỉ: Số 68, Nguyễn Huệ, Phường Sài Gòn, TP.HCM
Hotline Kinh Doanh: 0856.77.66.99 – Hotline Kỹ Thuật: 085555.99.44
Trang web: Tổng KhoZ
Email: tongkhoz@gmail.com
Facebook: Tổng KhoZ
