Bệnh tuyến trùng bào nang khoai tây là một trong những dịch hại nguy hiểm nhất, tấn công trực tiếp vào rễ, làm cây còi cọc, củ nhỏ và năng suất giảm mạnh. Chúng phát triển mạnh ở điều kiện ẩm độ cao, đất trồng liên tục khoai tây hoặc các cây họ cà. Bài viết này, Tổng Kho Z sẽ giúp bà con nhận biết đặc điểm, triệu chứng và biện pháp phòng trừ tuyến trùng bào nang khoai tây hiệu quả để bảo vệ mùa vụ.
1. Nguyên nhân và vòng đời tuyến trùng bào nang khoai tây
Tác nhân:
Chủ yếu do Globodera spp., thường gặp là Globodera rostochiensis. Đây là tuyến trùng ký sinh rễ, gây hại nghiêm trọng trên khoai tây. Tuyến trùng cái hình thành bào nang chứa hàng trăm trứng. Bào nang bám chặt vào rễ, tồn tại trong đất nhiều năm.
Lây lan:
Di chuyển qua đất, nước tưới, hoặc dụng cụ nông nghiệp. Chúng xâm nhập rễ qua vết thương nhỏ hoặc rễ non mềm. Bào nang tồn tại 10–15 năm trong đất, khó diệt trừ hoàn toàn. Khi gặp cây ký chủ như khoai tây, cà chua, trứng sẽ nở thành ấu trùng.
Vòng đời:
Hoàn tất trong 30–45 ngày, tùy nhiệt độ và ẩm độ. Trong năm, tuyến trùng có thể phát triển 1–2 thế hệ. Nhờ bào nang bền vững, chúng duy trì khả năng gây hại qua nhiều vụ liền.
2. Triệu chứng gây hại của tuyến trùng bào nang trên khoai tây
Trên rễ:
– Giai đoạn đầu: Rễ tơ xuất hiện các bào nang trắng hoặc vàng nhạt, kích thước 0,5–1 mm.
– Nang bám chặt vào rễ, khó nhận biết bằng mắt thường.
– Giai đoạn nặng: Nang chuyển sang màu nâu hoặc đen.
– Rễ bị thối, ít rễ tơ, giảm khả năng hút nước và dinh dưỡng.
Trên lá và thân:
– Lá vàng dần từ gốc lên ngọn, héo rũ ngay cả khi đất đủ ẩm.
– Cây sinh trưởng kém, thân ngắn chỉ 10–20 cm.
– Cây còi cọc, lá nhỏ, dễ đổ ngã khi gặp gió mưa.
Trên củ:
– Củ thường nhỏ, chỉ đạt 20–50 g, méo mó và không đồng đều.
– Số lượng củ giảm, kích thước không đạt tiêu chuẩn thương phẩm.
– Một số củ bị tuyến trùng tạo lỗ nhỏ, dễ nhiễm thêm vi khuẩn và nấm.
Khi bệnh nặng:
– Cây chết khô dần từ gốc lên ngọn.
– Năng suất giảm nghiêm trọng, ruộng khoai thưa thớt.
– Đất quanh gốc chứa rất nhiều bào nang tuyến trùng, tiếp tục lây lan vụ sau.
3. Tác hại của tuyến trùng bào nang trên khoai tây
– Giảm năng suất: Rễ bị phá hủy, cây suy yếu, sản lượng giảm 50–80%. Nhiễm nặng có thể làm mất trắng cả ruộng khoai.
– Ảnh hưởng chất lượng: Củ nhỏ, méo mó, ít tinh bột. Khoai bệnh không đạt tiêu chuẩn thương phẩm hoặc làm giống.
– Tăng chi phí: Người trồng phải tốn nhiều tiền cải tạo đất và thuốc BVTV. Cần thay giống, xử lý đất nên chi phí sản xuất cao.
– Tồn tại lâu dài: Bào nang sống trong đất 10–15 năm. Gây hại liên tục qua nhiều vụ, làm đất mất khả năng canh tác khoai tây.
4. Biện pháp phòng trừ tuyến trùng bào nang trên khoai tây
4.1. Biện pháp canh tác
– Không trồng khoai tây liên tục nhiều năm.
– Luân canh với lúa, bắp, đậu, bắp cải.
– Chọn giống có ghi chú kháng tuyến trùng.
– Vệ sinh đồng ruộng, dọn tàn dư kỹ.
– Cày ải và phơi đất để giảm bào nang.
– Bón phân hữu cơ hoai mục kết hợp Trichoderma.
– Quản lý nước hợp lý, tránh úng kéo dài.
– Khử trùng nông cụ sau mỗi lần canh tác.
– Dùng giống, cây giống sạch bệnh, giá thể sạch.
4.2. Biện pháp sinh học
– Dùng nấm Paecilomyces lilacinus ký sinh trứng, bào nang.
– Dùng Pochonia chlamydosporia tiêu diệt trứng trong đất.
– Bổ sung chế phẩm Bacillus spp. cải tạo hệ vi sinh.
4.3. Biện pháp hóa học
– Chỉ áp dụng khi mật số rất cao.
– Xử lý đất trước trồng theo đúng nhãn thuốc.
– Sử dụng các hoạt chất chuyên trị
– Chọn dạng hạt rải hoặc tưới, đúng liều.
– Luân phiên hoạt chất để hạn chế kháng.
– Mang đầy đủ bảo hộ; tuân thủ cách ly.
5. Câu hỏi thường gặp (FAQ)
1. Tuyến trùng bào nang có nhìn thấy bằng mắt thường không?
--> Có. Ở rễ tơ sẽ thấy các bào nang nhỏ màu trắng, vàng hoặc nâu.
2. Bào nang tồn tại trong đất bao lâu?
--> Chúng có thể sống 10–15 năm, rất khó diệt hoàn toàn.
3. Có loại cây nào không bị tuyến trùng tấn công?
--> Có. Các cây lúa, bắp, đậu, bắp cải không phải ký chủ.
Tuyến trùng bào nang là dịch hại nguy hiểm, tồn tại lâu dài trong đất và gây thiệt hại nặng nề cho khoai tây. Bà con cần nhận biết sớm, áp dụng đồng bộ biện pháp canh tác, sinh học và hóa học để hạn chế sự lây lan. Với các hoạt chất đặc trị , kết hợp giống kháng và luân canh hợp lý, bà con hoàn toàn có thể bảo vệ mùa vụ, duy trì năng suất và canh tác bền vững.
LIÊN HỆ TƯ VẤN MIỄN PHÍ
TỔNG KHOZ – PHÂN BÓN CHÍNH HÃNG, GIÁ RẺ
Địa chỉ: Số 68, Nguyễn Huệ, Phường Sài Gòn, TP.HCM
Hotline Kinh Doanh: 0856.77.66.99 – Hotline Kỹ Thuật: 085555.99.44
Trang web: Tổng KhoZ
Email: tongkhoz@gmail.com
Facebook: Tổng KhoZ
