Nhện đỏ hại cà chua là một trong những dịch hại nguy hiểm, thường bùng phát mạnh trong điều kiện khô nóng. Chúng chích hút nhựa ở lá, khiến lá xuất hiện đốm vàng li ti, sau đó khô và rụng sớm. Khi mật số cao, nhện đỏ còn giăng tơ phủ kín lá, làm cây suy kiệt nhanh chóng. Nếu không phòng trừ kịp thời, năng suất có thể giảm từ 20–60%. Bài viết này, Tổng Kho Z sẽ cùng bà con tìm hiểu đặc điểm, dấu hiệu nhận biết và biện pháp phòng trừ nhện đỏ hại cà chua hiệu quả, giúp bảo vệ mùa vụ và giữ năng suất ổn định.
1. Đặc điểm của nhện đỏ hại cà chua
1.1. Tên khoa học và phân loại
– Tên khoa học: Tetranychus urticae Koch – loài phổ biến nhất trên cà chua.
– Thuộc họ Nhện chăng tơ (Tetranychidae), bộ Ve bét (Acarina).
– Tên thường gọi: Nhện đỏ, ve đỏ, nhện chăng tơ.
1.2. Đặc điểm sinh học
Thành trùng:
– Kích thước rất nhỏ, dài 0,3–0,5 mm; con cái lớn hơn con đực.
– Cơ thể hình bầu dục, có 8 chân, di chuyển nhanh.
– Màu sắc thay đổi: vàng nhạt, xanh lục, cam đến đỏ sẫm.
– Thường có hai đốm đen ở hai bên thân.
– Sống chủ yếu mặt dưới lá, nhả tơ mỏng bao phủ lá và thân.
Trứng:
– Hình cầu hoặc giống củ hành, kích thước 0,1–0,14 mm.
– Màu trắng hồng đến cam, bề mặt bóng láng.
– Đẻ rải rác gần gân lá, chủ yếu ở mặt dưới.
– Một con cái có thể đẻ 20–70 trứng trong 2–6 ngày.
Ấu trùng:
– Dài 0,2–0,3 mm, màu xanh nhạt hoặc hồng.
– Có 3 đôi chân (6 chân), sau đó phát triển thành nhộng với 8 chân.
– Thường tập trung gần gân lá, chích hút nhựa làm lá vàng úa.
Vòng đời:
– Hoàn thành trong 15–30 ngày tùy nhiệt độ.
– Giai đoạn: trứng (4–5 ngày), ấu trùng (5–10 ngày), nhộng, thành trùng.
– Sinh sản quanh năm, mạnh nhất khi khô nóng (25–35°C, ẩm thấp).
– Một con cái có thể sinh sản hữu tính hoặc vô tính.
– Trung bình 10–20 thế hệ/năm, mật độ bùng phát rất nhanh.
2. Triệu chứng nhện đỏ hại cà chua
Trên lá:
– Ban đầu xuất hiện các chấm vàng trắng li ti do nhện hút nhựa.
– Lá phồng rộp, vàng loang lổ, thô cứng hoặc chuyển sang bạc trắng.
– Mặt dưới lá có lớp tơ mỏng và vết trắng như bụi cám.
– Khi nặng, lá khô, rụng nhiều, đặc biệt ở lá già phía dưới.
Trên cành và hoa:
– Cành non còi cọc, dễ khô héo và chết khi mật độ cao.
– Hoa héo, rụng sớm, tỷ lệ đậu quả giảm mạnh.
Trên quả:
– Quả non bị vàng, sạm, dễ nứt hoặc khô ở cuống và đáy.
– Quả lớn sần sùi, mất thẩm mỹ, giá trị thương phẩm thấp.
Trên cây:
– Cây còi cọc, chậm phát triển do giảm quang hợp.
– Mật số cao làm cây suy kiệt, có thể chết, nhất là khi ra hoa.
Mức độ gây hại:
– Nếu không kiểm soát, 50–80% cây có thể bị hại.
– Năng suất giảm 20–50%, thậm chí mất trắng khi dịch bùng phát.
3. Tác hại của nhện đỏ hại cà chua
Thiệt hại trực tiếp
– Nhện đỏ chích hút nhựa làm lá vàng úa và rụng sớm.
– Quả cà chua nhỏ, dễ nứt, chất lượng kém.
– Năng suất giảm 20–50% nếu mật độ cao.
– Tơ nhện phủ kín lá, hạn chế quang hợp, cây suy yếu nhanh.
Thiệt hại gián tiếp
– Là môi giới truyền virus xoăn lá, khiến cây cằn cỗi, khó ra quả.
– Bà con phải tăng chi phí thuốc, phân bón và tái canh tác.
– Việc lạm dụng hóa chất dễ gây ô nhiễm môi trường.
– Nguy cơ ảnh hưởng sức khỏe người sản xuất nếu sử dụng thuốc sai cách.
Thiệt hại kinh tế
– Tại vùng trồng chuyên canh như Lâm Đồng, Đồng Tháp, Tiền Giang, nhện đỏ gây thiệt hại nặng.
– Mỗi vụ, bà con có thể mất hàng tỷ đồng nếu không phòng trừ kịp thời.
4. Biện pháp phòng trừ nhện đỏ hại cà chua
4.1. Biện pháp canh tác
– Trồng đúng mật độ, giữ vườn thông thoáng để hạn chế phát sinh nhện.
– Thường xuyên tưới nước, nhất là phun rửa mặt dưới lá để giảm mật số.
– Vệ sinh đồng ruộng, nhổ bỏ cỏ dại và lá già bị hại.
– Luân canh cây trồng khác để cắt nguồn ký chủ.
4.2. Biện pháp sinh học
– Bảo tồn thiên địch như nhện bắt mồi, bọ rùa, bọ cánh lưới.
– Sử dụng chế phẩm sinh học an toàn như dầu khoáng, nấm xanh, nấm trắng.
– Tăng cường phân hữu cơ, vi sinh để giúp cây khỏe, tăng sức đề kháng.
4.3. Biện pháp hóa học
– Phun thuốc khi nhện xuất hiện nhiều, tập trung ở mặt dưới lá.
– Hoạt chất khuyến nghị: Abamectin, Fenpyroximate, Spiromesifen, Etoxazole.
– Luân phiên nhiều hoạt chất để tránh nhện kháng thuốc.
– Tuân thủ nguyên tắc “4 đúng” và thời gian cách ly trước thu hoạch.
* Lưu ý:
– Kết hợp đồng bộ nhiều biện pháp để kiểm soát nhện hiệu quả và bền vững.
– Ưu tiên biện pháp canh tác và sinh học, giảm lạm dụng thuốc hóa học.
– Kiểm tra vườn thường xuyên, phát hiện sớm để xử lý kịp thời.
5. Câu hỏi thường gặp về nhện đỏ hại cà chua
1. Nhện đỏ gây hại ở bộ phận nào trên cà chua?
--> Chủ yếu ở lá non và lá già, đôi khi trên quả non, khiến cây vàng úa và suy yếu.
2. Nhện đỏ phát triển mạnh vào thời điểm nào?
--> Thường bùng phát trong điều kiện khô nóng, ít mưa, đặc biệt từ tháng 4–9.
3. Có thể phòng trừ nhện đỏ bằng biện pháp sinh học không?
--> Có. Dùng dầu khoáng, nấm xanh, nấm trắng và bảo vệ thiên địch đều hiệu quả.
Nhện đỏ hại cà chua là dịch hại nguy hiểm, thường bùng phát mạnh trong điều kiện khô nóng, gây thiệt hại nặng nề đến năng suất và chất lượng quả. Nếu không kiểm soát kịp thời, chúng có thể làm cây suy yếu, quả nhỏ, xấu mã và thậm chí mất trắng cả vụ mùa. Để bảo vệ vườn cà chua, bà con cần áp dụng đồng bộ nhiều biện pháp: canh tác hợp lý, tận dụng thiên địch, kết hợp chế phẩm sinh học và sử dụng thuốc BVTV đúng cách.
LIÊN HỆ TƯ VẤN MIỄN PHÍ
TỔNG KHOZ – PHÂN BÓN CHÍNH HÃNG, GIÁ RẺ
Địa chỉ: Số 68, Nguyễn Huệ, Phường Sài Gòn, TP.HCM
Hotline Kinh Doanh: 0856.77.66.99 – Hotline Kỹ Thuật: 085555.99.44
Trang web: Tổng KhoZ
Email: tongkhoz@gmail.com
Facebook: Tổng KhoZ
