Ruồi đục lá dưa leo là dịch hại nguy hiểm, thường gây hại nặng trên ruộng dưa leo và các cây họ bầu bí. Ấu trùng của ruồi đục sâu trong mô lá, tạo thành những đường hầm ngoằn ngoèo làm lá vàng úa, giảm quang hợp, khiến cây còi cọc và năng suất giảm rõ rệt. Bài viết này, Tổng Kho Z sẽ chia sẻ chi tiết về đặc điểm, triệu chứng và biện pháp phòng trừ ruồi đục lá dưa leo, giúp bà con chủ động quản lý hiệu quả và bảo vệ mùa vụ ổn định.
1. Ruồi đục lá hại dưa leo là gì?
Ruồi đục lá hại dưa leo có tên khoa học Liriomyza sativae Blanchard, thuộc họ Agromyzidae, bộ Diptera. Đây là loài côn trùng đa thực, phổ ký chủ rộng, gây hại trên nhiều cây trồng khác nhau.
Ở Việt Nam, ruồi đục lá được ghi nhận gây hại trên nhiều cây thuộc họ rau thập tự, họ đậu, họ cà và họ bầu bí. Những cây thường bị hại nặng gồm: khoai tây, cà chua, cô ve, đậu đũa, dưa lê, dưa leo, mướp, bí ngô…
Ấu trùng đục phá mô lá, làm giảm khả năng quang hợp của cây. Lá bị hại nhanh vàng úa, rụng sớm, khiến cây cằn cỗi, sinh trưởng kém. Vết thương do giòi đục còn là cửa ngõ cho nấm và vi khuẩn xâm nhập. Cây dễ bị rụng lá, suy yếu, thậm chí chết nếu mật độ hại cao.
Thiệt hại do ruồi đục lá gây ra rất nghiêm trọng, ảnh hưởng lớn đến năng suất. Kinh tế sản xuất nông nghiệp bị giảm mạnh nếu không kiểm soát kịp thời. Vì vậy, nghiên cứu đặc điểm và biện pháp phòng trừ ruồi đục lá là rất cần thiết.
2. Biểu hiện dưa leo bị ruồi đục lá gây hại
Khi ruồi đục lá tấn công, trên phiến lá xuất hiện nhiều đường hầm ngoằn ngoèo. Bên trong đường đục có phân dòi màu xanh hoặc nâu đen. Đường hầm thường thấy rõ trên lá già và lá bánh tẻ hơn lá non. Vết đục làm mất diệp lục, khiến lá úa vàng và khô héo dần.
Cây bị hại sinh trưởng chậm, yếu ớt, khả năng quang hợp giảm mạnh. Mật độ ruồi cao có thể làm cây chết hàng loạt. Ruồi trưởng thành còn chích lá để hút nhựa, tạo thêm nhiều vết thương. Lá bị tổn thương là cửa ngõ cho nấm và vi khuẩn xâm nhập. Nhiễm nặng làm cây còi cọc, trái nhỏ, năng suất và chất lượng đều giảm.
3. Đặc điểm gây hại của ruồi đục lá trên dưa leo
Ruồi đục lá gây hại quanh năm, từ cây con đến thu hoạch. Tỷ lệ lá bị hại tăng dần, cuối vụ có thể tới 90–100%. Các tháng 12, 1, 2, 6 và 7 tỷ lệ hại thấp hơn. Nguyên nhân do nhiệt độ mùa đông thấp, mùa hè quá cao.
Ấu trùng ruồi đục mô lá, chỉ còn hai lớp vỏ mỏng. Trên lá xuất hiện đường đục ngoằn ngoèo do giòi tạo ra. Bên trong đường đục có phân màu xanh hoặc nâu đen. Lá già và lá bánh tẻ thường bị hại nhiều hơn lá non. Lá bị hại nhanh héo khô, giảm mạnh khả năng quang hợp. Cây trở nên vàng úa, còi cọc, rụng lá sớm. Hậu quả là năng suất và chất lượng trái giảm rõ rệt.
Vết thương trên lá tạo điều kiện cho nấm và vi khuẩn xâm nhập. Bệnh thứ cấp dễ phát triển, gây rụng lá hàng loạt, thậm chí chết cây.
4. Biện pháp phòng trừ ruồi đục lá dưa leo
4.1. Biện pháp canh tác
– Gieo trồng đúng mật độ, giữ ruộng thông thoáng, hạn chế nơi ruồi sinh sản.
– Luân canh cây trồng khác họ, không trồng dưa leo liên tục nhiều vụ.
– Thu gom, tiêu hủy lá bị hại và tàn dư sau thu hoạch để giảm nguồn ruồi.
– Che phủ nilon hoặc dùng lưới chắn côn trùng để hạn chế ruồi trưởng thành.
– Bón phân cân đối, tăng cường hữu cơ – vi sinh, giúp cây khỏe và ít bị hại.
4.2. Biện pháp sinh học
– Treo bẫy dính màu vàng trên ruộng để thu hút và bắt ruồi trưởng thành.
– Sử dụng thiên địch tự nhiên như ong ký sinh Diglyphus isaea ký sinh ấu trùng ruồi.
– Phun chế phẩm sinh học chứa nấm Beauveria bassiana hoặc Metarhizium anisopliae để diệt ấu trùng.
– Khuyến khích bảo tồn thiên địch trong ruộng, tránh lạm dụng thuốc hóa học.
4.3. Biện pháp hóa học
– Phun thuốc khi xuất hiện những đường đục đầu tiên trên lá.
– Một số hoạt chất hiệu quả: Abamectin, Cyromazine, Emamectin benzoate,….
– Phun luân phiên hoạt chất để tránh hiện tượng kháng thuốc.
– Tuân thủ nguyên tắc 4 đúng, đảm bảo an toàn cho cây trồng và người sử dụng.
– Dừng phun trước thu hoạch ít nhất 7 ngày để đảm bảo an toàn thực phẩm.
5. Câu hỏi thường gặp về ruồi đục lá dưa leo
1. Ruồi đục lá dưa leo thường gây hại mạnh vào thời điểm nào?
→ Chúng gây hại quanh năm, nặng nhất ở giai đoạn giữa đến cuối vụ.
2. Làm sao nhận biết dưa leo bị ruồi đục lá?
→ Trên lá xuất hiện đường đục ngoằn ngoèo, bên trong có phân màu xanh hoặc nâu đen.
3. Ruồi đục lá có tấn công lá non không?
→ Có, nhưng chúng gây hại nhiều hơn trên lá bánh tẻ và lá già.
Ruồi đục lá là một trong những dịch hại nguy hiểm trên dưa leo, gây ảnh hưởng trực tiếp đến sinh trưởng, năng suất và chất lượng trái. Ấu trùng đục phá lá làm giảm quang hợp, cây còi cọc, dễ bị sâu bệnh khác xâm nhập và thiệt hại kinh tế nặng nề. Để quản lý hiệu quả, bà con cần kết hợp đồng bộ biện pháp canh tác, sinh học và hóa học, đồng thời tăng cường dinh dưỡng hữu cơ – vi sinh để cây khỏe mạnh, ít bị hại.
LIÊN HỆ TƯ VẤN MIỄN PHÍ
TỔNG KHOZ – PHÂN BÓN CHÍNH HÃNG, GIÁ RẺ
Địa chỉ: Số 68, Nguyễn Huệ, Phường Sài Gòn, TP.HCM
Hotline Kinh Doanh: 0856.77.66.99 – Hotline Kỹ Thuật: 085555.99.44
Trang web: Tổng KhoZ
Email: tongkhoz@gmail.com
Facebook: Tổng KhoZ
