Rầy xanh hại khổ qua là đối tượng dịch hại phổ biến, thường gây hại nặng trong mùa mưa ẩm. Chúng chích hút nhựa lá và chồi non, làm cây vàng úa, chùn ngọn, thậm chí truyền cả bệnh virus khảm lá nguy hiểm. Bài viết này, Tổng Kho Z sẽ cùng bà con tìm hiểu đặc điểm, tác hại và biện pháp phòng trừ rầy xanh hiệu quả, giúp vườn khổ qua khỏe mạnh, năng suất cao.
1. Đặc điểm của rầy xanh hại khổ qua
– Tên khoa học: Empoasca spp., thuộc họ Cicadellidae, bộ Cánh nửa (Hemiptera). Đây là loài côn trùng chích hút phổ biến trên nhiều loại cây trồng, trong đó có khổ qua.
– Vòng đời: Rầy xanh phát triển qua ba giai đoạn: trứng, rầy non và rầy trưởng thành. Vòng đời ngắn, sinh sản nhanh, dễ bùng phát thành dịch trong mùa mưa ẩm.
– Trứng: Có hình cong giống quả chuối, dài khoảng 0,8 mm. Rầy thường đẻ trứng ở đọt non, cuống lá và gân lá. Trứng mới đẻ màu trắng sữa, khi sắp nở chuyển sang xanh lục nhạt hoặc hơi nâu. Thời gian trứng kéo dài 5–8 ngày.
– Rầy non: Khi mới nở, rầy non dài khoảng 1 mm, cơ thể trong suốt màu trắng. Sau vài ngày, chúng dần chuyển xanh, có cánh và hình dạng giống rầy trưởng thành.
– Rầy trưởng thành: Cơ thể dài 2,5–4 mm, màu xanh lá mạ. Đầu hình tam giác, chính giữa đỉnh đầu có vân trắng, hai bên có chấm đen nhỏ. Cánh màu xanh lục trong mờ, úp lại như mái nhà khi rầy đứng yên.
2. Đặc điểm gây hại của rầy xanh trên khổ qua
Cả rầy non và trưởng thành đều chích hút nhựa lá non. Rầy xanh di chuyển nhanh, dễ nhảy sang lá khác để tiếp tục gây hại. Ban ngày thường ẩn dưới lá, ban đêm bò lên mặt trên để hút nhựa. Vết hại làm lá khô từ chóp xuống, ngọn cây bị chùn lại. Lá khổ qua dễ thâm đen, vườn cây phát triển chậm, yếu ớt.
Rầy tập trung nhiều ở lá, búp non và các phần non khác. Chích hút dọc gân lá khiến lá xoăn lại, ngả vàng. Mép lá cháy khô, mật số cao làm lá hư hỏng nặng. Cây suy yếu nhanh, hoa và trái non dễ rụng. Khi bị hại nhiều, sức đề kháng cây giảm rõ rệt. Cây biến dạng, trái méo mó, chất lượng giảm mạnh.
Rầy xanh còn mở đường cho nấm, vi khuẩn và virus xâm nhập. Kết quả: cây khổ qua còi cọc, kém phát triển, thậm chí chết hàng loạt.
3. Tác hại của rầy xanh trên khổ qua
– Giảm quang hợp: Rầy xanh chích hút làm lá xoăn, vàng và cháy mép. Cây giảm khả năng quang hợp, sinh trưởng chậm.
– Cây còi cọc: Ngọn bị chùn lại, búp non hư hại, cây kém phát triển, lá thâm đen.
– Rụng hoa và trái non: Khi mật độ cao, rầy gây rụng hoa hàng loạt, trái non dễ rụng, năng suất giảm mạnh.
– Trái kém chất lượng: Quả bị méo, biến dạng, thương phẩm thấp, khó tiêu thụ trên thị trường.
– Giảm sức đề kháng: Cây suy yếu, dễ bị nấm, vi khuẩn và virus xâm nhập, đặc biệt là bệnh khảm lá và xoăn ngọn.
– Thiệt hại kinh tế: Nếu không phòng trừ kịp, năng suất có thể giảm từ 30–70%. Người trồng tốn thêm chi phí thuốc và công chăm sóc.
4. Biện pháp phòng trừ rầy xanh hại khổ qua
4.1. Biện pháp canh tác
– Gieo trồng đúng mật độ, giữ vườn thông thoáng, tránh quá rậm rạp.
– Thường xuyên vệ sinh đồng ruộng, nhổ bỏ lá già, cành bị hại.
– Luân canh cây trồng khác họ bầu bí để cắt nguồn lây nhiễm.
– Thu gom và tiêu hủy tàn dư cây bệnh sau thu hoạch.
– Dùng bẫy dính màu vàng để theo dõi và giảm mật độ rầy.
4.2. Biện pháp sinh học
– Khuyến khích thiên địch: bọ rùa, nhện bắt mồi, ong ký sinh giúp kiểm soát rầy.
– Sử dụng chế phẩm thảo mộc như neem, gừng, tỏi, ớt để xua đuổi.
– Bón phân hữu cơ hoai mục, bổ sung trung – vi lượng giúp cây khỏe mạnh, tăng sức đề kháng.
– Kết hợp chế phẩm vi sinh giúp cải thiện đất, hạn chế môi trường thuận lợi cho rầy phát triển.
4.3. Biện pháp hóa học
– Khi mật số rầy cao, cần phun thuốc trừ rầy đúng lúc.
– Các hoạt chất hiệu quả: Imidacloprid, Thiamethoxam, Pymetrozine, Dinotefuran,….
– Phun đúng liều lượng, luân phiên hoạt chất, không lạm dụng để tránh kháng thuốc.
5. Câu hỏi thường gặp về rầy xanh hại khổ qua
1. Rầy xanh thường xuất hiện nhiều vào mùa nào?
→ Rầy xanh phát sinh mạnh vào mùa mưa ẩm, nhiệt độ 25–30°C.
2. Rầy xanh gây hại phần nào của cây khổ qua?
→ Chủ yếu trên lá non, búp non, đọt non và cả hoa, trái non.
3. Rầy xanh có truyền bệnh cho cây không?
→ Có. Rầy xanh là môi giới lây bệnh virus khảm lá và xoăn ngọn rất nguy hiểm.
Rầy xanh là dịch hại nguy hiểm trên khổ qua, vừa chích hút nhựa làm cây còi cọc, vừa là môi giới truyền bệnh virus khảm lá và xoăn ngọn. Nếu không phòng trừ kịp thời, rầy có thể làm giảm năng suất từ 30–70%, ảnh hưởng lớn đến hiệu quả kinh tế.
LIÊN HỆ TƯ VẤN MIỄN PHÍ
TỔNG KHOZ – PHÂN BÓN CHÍNH HÃNG, GIÁ RẺ
Địa chỉ: Số 68, Nguyễn Huệ, Phường Sài Gòn, TP.HCM
Hotline Kinh Doanh: 0856.77.66.99 – Hotline Kỹ Thuật: 085555.99.44
Trang web: Tổng KhoZ
Email: tongkhoz@gmail.com
Facebook: Tổng KhoZ
