Rầy mềm hại bầu là một trong những dịch hại phổ biến và nguy hiểm, thường xuất hiện tập trung ở lá non, ngọn non và chồi non. Chúng chích hút nhựa làm lá cong queo, vàng úa, hoa và quả non rụng sớm, khiến cây còi cọc và giảm năng suất rõ rệt. Bài viết này, Tổng Kho Z sẽ chia sẻ chi tiết nguyên nhân, triệu chứng, tác hại và biện pháp phòng trị hiệu quả, giúp bà con bảo vệ vườn bầu khỏe mạnh, năng suất cao.
1. Thông tin rầy mềm hại bầu
– Tên khoa học: Aphis spp.
– Tên thường gọi: Rầy mềm, rệp dưa, rệp muội.
1.1. Đặc điểm của rầy mềm hại bầu
Loại rầy phổ biến
– Rầy xanh (Aphis gossypii): Xuất hiện nhiều trên lá và chồi non.
– Rầy đen (Myzus persicae): Tập trung ở mặt dưới lá, thân và quả non.
– Rầy sáp (Planococcus citri): Thường thấy ở cuống quả và vùng tiếp giáp lá non.
Hình thái
– Kích thước nhỏ, 1–2 mm, màu xanh nhạt, đen hoặc trắng sáp.
– Một số cá thể có cánh, giúp chúng phát tán nhanh trên diện rộng.
Vòng đời
– Rầy mềm sinh sản nhanh, từ trứng đến trưởng thành chỉ 5–7 ngày.
– Chúng có thể sinh sản vô tính, làm mật số tăng đột biến trong thời gian ngắn.
Điều kiện phát triển
– Phát triển thuận lợi ở nhiệt độ 20–30°C, độ ẩm cao.
– Thường tập trung ở mặt dưới lá, chồi non, quả non và thân cây.
2. Triệu chứng gây hại của rầy mềm trên bầu
Trên lá:
– Giai đoạn đầu: xuất hiện từng đám rầy nhỏ màu xanh hoặc vàng.
– Lá bị vàng nhẹ, cong queo do rầy chích hút nhựa.
– Khi nặng: lá vàng nhiều, xoăn lại, héo rũ và rụng sớm.
– Mặt trên lá có thể phủ lớp muội đen do nấm bồ hóng phát triển.
Trên thân và ngọn:
– Ngọn non cong vẹo, chậm lớn, thân mềm yếu.
– Cây còi cọc nếu bị tấn công sớm, thường từ 0–30 ngày sau trồng.
Trên quả:
– Quả nhỏ, phát triển chậm, méo mó, dễ rụng non.
– Cây suy yếu, không đủ dinh dưỡng nuôi trái.
Toàn cây:
– Khi mật độ rầy cao, lá rụng hàng loạt.
– Dễ xuất hiện triệu chứng virus: lá xoăn, vàng đậm, sinh trưởng kém.
3. Tác hại của rầy mềm đối với cây bầu
– Giảm năng suất: Rầy hút nhựa, giảm quang hợp, gây thiệt hại 30–60%, thậm chí mất trắng khi kèm virus.
– Ảnh hưởng chất lượng: Quả nhỏ, ít ngọt, méo mó, không đạt tiêu chuẩn thương phẩm do thiếu dinh dưỡng.
– Tăng chi phí sản xuất: Nông dân phải tốn thêm thuốc, phân bón và công chăm sóc phục hồi.
– Lây truyền virus: Rầy mềm truyền bệnh khảm lá, xoăn lá, làm cây suy yếu nặng, khó phục hồi.
4. Biện pháp phòng trừ rầy mềm hại bầu
4.1. Biện pháp canh tác
– Vệ sinh đồng ruộng, loại bỏ cây ký chủ phụ và cỏ dại.
– Gieo trồng mật độ hợp lý, làm giàn thoáng để giảm ẩm độ.
– Bón phân cân đối, tránh thừa đạm làm cây mềm yếu.
– Luân canh cây trồng, không trồng bầu liên tục nhiều vụ.
– Tưới nhỏ giọt hoặc rãnh, hạn chế tưới phun mưa.
4.2. Biện pháp sinh học
– Thả thiên địch như bọ rùa, bọ cánh lưới, ong ký sinh.
– Phun chế phẩm sinh học từ Beauveria bassiana hoặc Metarhizium anisopliae.
– Dùng dầu khoáng sinh học để hạn chế mật số rầy.
– Bón phân hữu cơ vi sinh, tăng sức đề kháng cho cây.
4.3. Biện pháp hóa học
– Phun thuốc khi mật số rầy cao hoặc thấy triệu chứng sớm.
– Nhóm hoạt chất hiệu quả: Imidacloprid, Thiamethoxam, Pymetrozine,….
– Luân phiên hoạt chất để tránh kháng thuốc.
– Pha đúng liều lượng, phun sáng sớm hoặc chiều mát.’
5. Câu hỏi thường gặp (FAQ)
1. Rầy mềm hại bầu thường xuất hiện khi nào?
--> Rầy phát triển mạnh vào mùa khô, đầu vụ mưa và khi cây còn non.
2. Rầy mềm gây hại ở bộ phận nào của cây?
--> Chủ yếu ở lá non, chồi non, ngọn và quả non.
3. Rầy mềm có truyền bệnh virus cho cây bầu không?
--> Có. Rầy là môi giới truyền bệnh khảm lá, xoăn lá rất nguy hiểm.
Rầy mềm hại bầu là đối tượng dịch hại phổ biến, có khả năng gây thất thu lớn nếu không phòng trị kịp thời. Chúng làm lá cong queo, hoa và quả non rụng sớm, cây còi cọc và năng suất giảm rõ rệt. Nguy hiểm hơn, rầy còn truyền nhiều loại virus nguy hại, khiến cây suy yếu khó phục hồi.
LIÊN HỆ TƯ VẤN MIỄN PHÍ
TỔNG KHOZ – PHÂN BÓN CHÍNH HÃNG, GIÁ RẺ
Địa chỉ: Số 68, Nguyễn Huệ, Phường Sài Gòn, TP.HCM
Hotline Kinh Doanh: 0856.77.66.99 – Hotline Kỹ Thuật: 085555.99.44
Trang web: Tổng KhoZ
Email: tongkhoz@gmail.com
Facebook: Tổng KhoZ
