Bệnh thán thư trên bí đao là một trong những bệnh nấm phổ biến, gây hại mạnh trong mùa mưa ẩm. Bệnh tấn công trên lá, thân và trái, làm xuất hiện đốm nâu lõm, lan nhanh và khiến trái thối rụng sớm. Nếu không phát hiện sớm, bệnh có thể gây thiệt hại lớn, làm giảm năng suất và chất lượng nông sản. Bài viết này, Tổng Kho Z sẽ giúp bà con nhận biết nguyên nhân, dấu hiệu và biện pháp phòng trị bệnh thán thư hiệu quả, giúp cây bí đao luôn khỏe mạnh, xanh lá và cho năng suất cao.
1. Thông tin chung về bệnh thán thư hại bí đao
Bệnh thán thư do nấm Colletotrichum sp. gây ra, là bệnh phổ biến trên nhiều cây trồng họ bầu bí như bí đao, bí đỏ, dưa leo, dưa hấu… Nấm tấn công mạnh trong điều kiện ẩm độ cao, mưa nhiều, sương mù dày, đặc biệt ở các vườn bí ít thông thoáng. Bệnh xuất hiện quanh năm nhưng thường bùng phát mạnh vào mùa mưa, nhất là khi nhiệt độ dao động 22–27°C.
1.1. Nguyên nhân gây bệnh thán thư trên bí đao
- Tàn dư cây bệnh chưa được dọn sạch là nơi trú ẩn của nấm trong đất.
- Gió và nước tưới là hai yếu tố chính giúp bào tử nấm lây lan nhanh.
- Thời tiết nóng ẩm, mưa kéo dài tạo điều kiện thuận lợi cho nấm phát triển.
- Tưới nước không đúng lúc, nhất là tưới phun mưa, khiến lá ướt lâu và dễ nhiễm bệnh.
- Đất bí lâu năm không luân canh, nấm tích tụ ngày càng nhiều, gây bệnh nặng hơn qua mỗi vụ.
2. Biểu hiện bệnh thán thư trên bí đao
Trên lá
- Ban đầu, lá xuất hiện những đốm tròn màu vàng nhạt có vòng đồng tâm.
- Sau vài ngày, đốm chuyển nâu sẫm hoặc xám đen, lan rộng trên bề mặt lá.
- Khi bệnh nặng, các đốm nối liền nhau, làm lá khô giòn và dễ rách.
- Bề mặt vết bệnh thường có lớp phấn hồng nhạt, là bào tử nấm phát tán.
Trên thân
- Thân cây xuất hiện vệt vàng nâu kéo dài, sau đó chuyển đen.
- Vết bệnh có lớp phấn hồng dày phủ lên trên.
- Thời tiết khô nóng, vết bệnh làm thân nứt rãnh sâu.
- Khi ẩm ướt, thân bị thối nhũn và dễ gãy ngang.
Trên trái
- Trái xuất hiện vết lõm tròn màu nâu đen, phần giữa hơi nứt.
- Vết bệnh ăn sâu vào thịt trái, khiến trái mềm và dễ thối.
- Khi bệnh nặng, các vết đốm liên kết lại, tạo mảng lớn trên vỏ trái.
- Toàn bộ bề mặt trái chuyển đen, khô cứng hoặc rụng sớm.
3. Hậu quả của bệnh thán thư trên bí đao
- Khi bị nhiễm bệnh, lá bí đao khô nhanh, héo rụng sớm, cây không thể quang hợp hiệu quả.
- Quá trình trao đổi chất bị gián đoạn, khiến cây yếu, chậm phát triển và dễ nhiễm thêm nấm khác.
- Trái bí đao bị nám đen, lõm sâu, hình dạng xấu, giảm giá trị thương phẩm rõ rệt.
- Khi bệnh nặng, toàn bộ vườn bí suy yếu, năng suất có thể giảm từ 40–70%.
- Bệnh lan nhanh trong điều kiện mưa ẩm kéo dài, đặc biệt ở vườn ít thông thoáng.
- Nấm tồn tại lâu trong đất và tàn dư cây bệnh, gây hại lại ở vụ kế tiếp.
- Việc tiêu thụ nông sản gặp khó khăn, ảnh hưởng trực tiếp đến thu nhập của bà con.
- Nếu không xử lý sớm, cây dễ chết từng đoạn thân, làm thất thu nghiêm trọng cả vụ mùa.
4. Biện pháp phòng trừ bệnh thán thư hại bí đao
4.1. Biện pháp canh tác – sinh học
- Thu dọn sạch tàn dư cây bệnh sau mỗi vụ, đem tiêu hủy hoặc ủ phân đúng kỹ thuật.
- Luân canh cây khác họ như bắp, đậu hoặc rau màu để hạn chế nấm lưu tồn trong đất.
- Trồng với mật độ vừa phải, giúp vườn bí thông thoáng, ánh sáng dễ lưu thông.
- Không tưới phun lên tán lá, chỉ nên tưới gốc để tránh ẩm kéo dài.
- Bón phân cân đối, tăng kali và canxi giúp cây cứng cáp, lá dày, ít bị nấm tấn công.
- Sử dụng chế phẩm sinh học chứa Trichoderma hoặc Bacillus subtilis để ức chế nấm hại trong đất.
- Khi thời tiết ẩm kéo dài, nên phun phòng bằng chế phẩm sinh học định kỳ 7–10 ngày/lần.
4.2. Biện pháp hóa học – đặc trị bệnh thán thư
Phun thuốc sớm ngay khi phát hiện vết bệnh đầu tiên để đạt hiệu quả cao. Luân phiên các nhóm hoạt chất khác nhau, tránh kháng thuốc và giảm hiệu lực.
Một số hoạt chất hiệu quả gồm:
- Azoxystrobin – diệt nấm thán thư nhanh, hiệu quả kéo dài.
- Difenoconazole – lưu dẫn mạnh, ngăn nấm xâm nhập mô lá.
- Propineb – phòng bệnh tốt trong giai đoạn ẩm cao.
- Mancozeb – phổ rộng, phòng nhiều loại nấm lá cùng lúc.
- Hexaconazole – lưu dẫn mạnh, kiểm soát nấm ở thân và trái.
4.3. Lưu ý khi phòng trị
- Phun sáng sớm hoặc chiều mát, tránh nắng gắt hoặc mưa ngay sau khi phun.
- Không pha trộn nhiều thuốc nếu chưa kiểm tra tính tương thích.
- Luân phiên hoạt chất giữa các vụ để duy trì hiệu quả lâu dài.
- Ngưng phun 10–14 ngày trước thu hoạch để bảo đảm an toàn thực phẩm.
Bệnh thán thư hại bí đao là bệnh nấm nguy hiểm, xuất hiện nhiều trong mùa mưa ẩm. Bệnh lan nhanh, gây cháy lá, thối trái và làm giảm năng suất nghiêm trọng. Bà con nên chủ động phòng ngừa bằng biện pháp canh tác và sinh học, kết hợp phun sớm thuốc đặc trị khi phát hiện vết bệnh đầu tiên.
LIÊN HỆ TƯ VẤN MIỄN PHÍ
TỔNG KHOZ – PHÂN BÓN CHÍNH HÃNG, GIÁ TỐT
Địa chỉ: 246 Nguyễn Kim Cương, Tân Thạnh Đông, Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh
Hotline Kinh Doanh: 0856.77.66.99 – Hotline Kỹ Thuật: 085555.99.44
Trang web: Tổng KhoZ
Email: tongkhoz@gmail.com
Facebook: Tổng KhoZ
