Bệnh khảm trên dưa lưới là một trong những bệnh virus nguy hiểm nhất, gây xoăn lá, biến dạng trái và làm giảm năng suất nghiêm trọng. Bệnh lây lan nhanh qua bọ phấn, rệp, bọ trĩ và có thể phá hủy toàn vườn chỉ trong thời gian ngắn. Bài viết này, Tổng Kho Z sẽ giúp bà con nhận biết sớm dấu hiệu, nguyên nhân và biện pháp phòng trị bệnh khảm trên dưa lưới hiệu quả nhất, giúp cây khỏe mạnh, trái đẹp và năng suất ổn định.
1. Thông tin cơ bản về bệnh khảm trên dưa lưới
- Tên thường gọi: Bệnh khảm, bệnh hoa lá.
- Tác nhân gây bệnh: Virus Mosaic virus (gồm CMV, ZYMV).
- Cây trồng bị hại: Dưa lưới, dưa leo, cà chua, ớt và các cây họ bầu bí khác.
Bệnh khảm trên dưa lưới là bệnh virus nguy hiểm, xuất hiện phổ biến ở nhiều vùng trồng tại Việt Nam. Virus tấn công lá non, làm lá biến dạng, xoăn, khảm vàng xanh và khiến cây còi cọc, yếu sức.
Bệnh thường phát triển mạnh trong điều kiện thời tiết nóng ẩm, đặc biệt là mùa mưa. Nếu không phát hiện và xử lý sớm, bệnh lây lan nhanh, gây hại nặng đến năng suất.
Virus được truyền chủ yếu qua bọ trĩ, bọ phấn trắng, rệp dưa và qua hạt giống nhiễm bệnh. Khi cây đã nhiễm virus, rất khó phục hồi, năng suất có thể giảm hơn 50%.
Hiểu rõ đặc điểm bệnh giúp bà con phòng ngừa hiệu quả, bảo vệ cây dưa lưới khỏe mạnh và đạt năng suất cao.
2. Triệu chứng của bệnh khảm trên dưa lưới
2.1. Dấu hiệu trên cây
- Bệnh khảm trên dưa lưới thường xuất hiện rõ ở lá non và đọt non.
- Lá xoăn lại, nhỏ và biến dạng, xuất hiện các đốm vàng xen kẽ mảng xanh đậm như “họa tiết khảm”.
- Màu lá không đều, có vùng vàng nhạt xen vùng xanh đậm, làm giảm khả năng quang hợp.
- Hoa dễ rụng, cây ra hoa ít, đậu trái kém.
- Trái nhỏ, méo, vỏ sần sùi, ruột nhạt vị hoặc hơi đắng.
- Khi bệnh nặng, cây ngừng phát triển, lá rụng nhiều, năng suất giảm rõ rệt.
2.2. Thời điểm xuất hiện
- Bệnh thường bùng phát từ tháng 6–11, trùng với mùa mưa và thời điểm côn trùng chích hút phát triển mạnh.
- Giai đoạn 3–4 tuần sau trồng, cây non rất dễ bị virus tấn công.
- Vườn trồng gần khu vực có cây bệnh, nhiều cỏ dại hoặc không vệ sinh kỹ là nơi virus phát tán nhanh.
- Nếu không phát hiện sớm và xử lý kịp thời, bệnh có thể lan toàn vườn chỉ trong vài tuần, gây thiệt hại nặng nề cho nhà trồng.
3. Tác hại của bệnh khảm trên dưa lưới
Ảnh hưởng đến cây trồng
- Lá biến dạng, xoăn và giòn yếu, làm giảm khả năng quang hợp của cây.
- Cây phát triển chậm, thân yếu, dễ gãy, không đủ sức nuôi trái.
- Trái bị đắng, méo, nhỏ và sần sùi, mất giá trị thương phẩm.
- Cây còi cọc, sinh trưởng kém, tỷ lệ chết cao nếu bệnh xuất hiện sớm.
- Bệnh nặng có thể khiến cả vườn ngừng sinh trưởng, ảnh hưởng lâu dài đến chất lượng đất và năng suất vụ sau.
Thiệt hại kinh tế
- Năng suất giảm 50–80%, trái không đạt tiêu chuẩn, khó tiêu thụ.
- Tăng chi phí chăm sóc và phòng trị, làm giảm lợi nhuận của nhà vườn.
- Bệnh lây nhanh, buộc phải nhổ bỏ cây và trồng lại, gây mất vốn đầu tư.
- Ảnh hưởng nghiêm trọng đến kế hoạch sản xuất và thu nhập lâu dài của nông dân.
- Nếu không phát hiện và xử lý sớm, bệnh khảm có thể khiến nhà vườn thiệt hại toàn bộ vụ mùa chỉ trong vài tuần.
4. Biện pháp phòng và trị bệnh khảm trên dưa lưới
Đây là bệnh virus không có thuốc đặc trị, nên cần phòng ngừa chủ động bằng các biện pháp tổng hợp sau:
4.1. Biện pháp canh tác
- Chọn giống dưa lưới kháng virus, có nguồn gốc rõ ràng, không dùng hạt giống tái sử dụng.
- Xử lý hạt giống bằng nước ấm 50°C trong 20 phút trước khi gieo.
- Vệ sinh đồng ruộng kỹ, tiêu hủy toàn bộ cây bệnh và tàn dư cây trồng.
- Luân canh cây trồng khác họ bầu bí như hành, tỏi, đậu để cắt mầm bệnh.
- Giữ mật độ trồng hợp lý, vườn luôn thông thoáng, tránh ẩm độ cao.
- Không để cỏ dại mọc quanh vườn, vì là nơi trú ẩn của bọ phấn và rệp.
4.2. Biện pháp sinh học
- Dùng chế phẩm Trichoderma hoặc nấm xanh, nấm trắng để khử mầm bệnh trong đất.
- Phun chế phẩm sinh học chứa nano bạc, nano đồng giúp ức chế virus.
- Tăng sức đề kháng cho cây bằng phân bón hữu cơ BUD GO-Z hoặc VITAMIN-Z.
- Bổ sung vi lượng Zn, B, Mg giúp cây khỏe, ít bị virus tấn công.
4.3. Biện pháp hóa học (kiểm soát côn trùng truyền bệnh)
- Phun thuốc trừ bọ trĩ, rệp dưa, bọ phấn trắng – là tác nhân truyền virus chính.
- Sử dụng luân phiên hoạt chất: Abamectin, Imidacloprid, Thiamethoxam,……
- Phun khi phát hiện côn trùng đầu tiên, định kỳ 7–10 ngày/lần.
4.4. Lưu ý khi phòng bệnh
- Không lấy hom, hạt giống từ cây đã nhiễm virus.
- Khử trùng dụng cụ làm vườn sau mỗi lần sử dụng.
- Phun thuốc vào sáng sớm hoặc chiều mát để tránh cháy lá.
- Dừng phun thuốc 10 ngày trước thu hoạch để đảm bảo an toàn.
- Sau khi phun, nên bổ sung phân hữu cơ hoặc phân bón lá phục hồi giúp cây mau khỏe lại.
Bệnh khảm trên dưa lưới là một trong những bệnh virus nguy hiểm nhất, gây thiệt hại nặng nếu không phòng ngừa sớm. Bà con cần kết hợp biện pháp canh tác, sinh học và hóa học hợp lý để kiểm soát côn trùng truyền bệnh và bảo vệ cây khỏe mạnh. Việc chọn giống sạch bệnh, giữ vườn thông thoáng, phun phòng định kỳ sẽ giúp hạn chế tối đa virus lây lan.
LIÊN HỆ TƯ VẤN MIỄN PHÍ
TỔNG KHOZ – PHÂN BÓN CHÍNH HÃNG, GIÁ TỐT
Địa chỉ: 246 Nguyễn Kim Cương, Tân Thạnh Đông, Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh
Hotline Kinh Doanh: 0856.77.66.99 – Hotline Kỹ Thuật: 085555.99.44
Trang web: Tổng KhoZ
Email: tongkhoz@gmail.com
Facebook: Tổng KhoZ
