Bệnh nứt thân, xì mủ trên dưa lưới là một trong những bệnh nguy hiểm nhất ở giai đoạn nuôi trái, gây nứt dọc thân, chảy mủ vàng và làm cây héo rũ nhanh. Bệnh thường xuất hiện trong điều kiện độ ẩm cao, đất úng nước hoặc bón thừa đạm, khiến cây suy yếu và dễ chết sớm. Bài viết này, Tổng Kho Z sẽ giúp bà con nhận biết nguyên nhân, dấu hiệu và biện pháp phòng trị bệnh nứt thân, xì mủ dưa lưới hiệu quả, giúp cây khỏe mạnh, trái to đẹp và năng suất cao.
1. Nguyên nhân gây bệnh nứt thân, xì mủ trên dưa lưới
Bệnh nứt thân, xì mủ trên dưa lưới do nấm Mycosphaerella melonis (còn gọi là Didymella bryoniae) gây ra. Đây là loại nấm tồn tại lâu trong đất và tàn dư cây trồng, sau đó xâm nhập vào thân cây qua vết thương hoặc vết nứt tự nhiên.
Nguồn bệnh: Chủ yếu từ tàn dư cây bệnh của vụ trước hoặc đất chưa được xử lý. Nấm phát tán qua giọt nước tưới, đất bắn lên thân cây, và lan rộng khi gặp độ ẩm cao.
Điều kiện thuận lợi:
- Độ ẩm trên 80%, nhiệt độ từ 20–30°C, đặc biệt trong mùa mưa.
- Đất pH thấp (5.7–6.4), thoát nước kém, tích nước lâu ngày.
- Cây thiếu canxi và bo, mô mềm yếu dễ nứt, tạo điều kiện nấm xâm nhập.
- Bón thừa đạm, tưới nước không đều hoặc tưới trực tiếp lên thân cây.
Nấm bệnh có thể sống trong đất nhiều tháng, vì vậy nếu không xử lý đất và vệ sinh kỹ, bệnh sẽ tái phát mạnh ở vụ sau.
2. Biểu hiện của bệnh nứt thân, xì mủ trên dưa lưới
Bệnh thường gây hại chủ yếu trên thân, đôi khi lan sang lá và quả nếu gặp điều kiện thuận lợi.
Trên thân:
- Ban đầu xuất hiện vài vết đốm hình bầu dục, kích thước khoảng 1–2 cm, hơi lõm và khuyết một bên thân.
- Vết bệnh rỉ nhựa màu nâu đỏ hoặc vàng đậm, sau khô lại tạo mảng sẫm cứng.
- Thân nứt dọc, mủ khô dính lại thành vệt nâu, làm thân yếu và dễ gãy.
- Khi bệnh lan rộng, phần gốc thân thối rỗng, cây héo rũ nhanh vào buổi trưa.
Trên lá:
- Lá xuất hiện các đốm nâu xám không đều, lan từ mép lá vào giữa.
- Đốm bệnh có hình vòng cung, sau chuyển đen và khô giòn.
- Mặt dưới lá có thể thấy các bào tử nấm màu đen nhỏ li ti.
- Lá bị cháy, khô rụng sớm khiến cây giảm quang hợp và sinh trưởng yếu.
Bệnh nứt thân, xì mủ thường khởi phát từ gốc thân hoặc phần nối với cành, sau đó lan nhanh toàn cây, đặc biệt khi thời tiết ẩm và mưa kéo dài.
3. Hậu quả của bệnh nứt thân, xì mủ trên dưa lưới
Khi cây dưa lưới bị nhiễm bệnh nặng, thân xuất hiện nhiều vết nứt dài, chảy nhiều nhựa vàng nâu. Vết bệnh lan rộng làm thân yếu, khô héo và chết dần.
- Trên thân: Nấm bệnh phá hủy mô dẫn, khiến cây ngừng vận chuyển dinh dưỡng, lá nhanh héo và rụng. Cây nhiễm nặng có thể chết chỉ sau vài ngày.
- Trên lá: Các vùng bệnh chuyển đen, giòn và khô rụng sớm, làm giảm khả năng quang hợp, cây kém phát triển.
- Trên trái: Trái nhỏ, méo, có thể bị nứt, rỉ nhựa và thối hỏng, không đạt tiêu chuẩn thương phẩm.
- Hậu quả chung: Năng suất vườn giảm từ 40–70%, trái mất giá trị, tăng chi phí xử lý và ảnh hưởng nghiêm trọng đến thu nhập nông dân.
Nếu không can thiệp kịp thời, bệnh có thể lan nhanh toàn vườn, gây thiệt hại nặng trong suốt vụ mùa và làm giảm độ bền đất trồng cho các vụ sau.
4. Biện pháp phòng và trị bệnh nứt thân, xì mủ trên dưa lưới
Bệnh nứt thân, xì mủ do nấm Didymella bryoniae gây ra, không có thuốc trị dứt điểm, nên cần phòng sớm – xử lý kịp.
4.1. Biện pháp canh tác
- Luân canh cây khác họ (như hành, đậu, bắp) ít nhất 1–2 vụ để cắt nguồn bệnh.
- Làm đất kỹ, lên luống cao, thoát nước tốt, tránh ngập úng gốc.
- Không trồng dày, giữ vườn thông thoáng, giảm ẩm độ không khí.
- Tưới nhỏ giọt thay vì tưới phun để hạn chế nước bắn lên thân.
- Vệ sinh dụng cụ trước và sau khi tỉa, cắt thân lá.
- Tiêu hủy tàn dư cây bệnh sau thu hoạch, không để mầm bệnh lưu tồn trong đất.
- Bón cân đối N – P – K, tránh thừa đạm; bổ sung Canxi – Bo để thân cứng, khó nứt.
4.2. Biện pháp sinh học
- Dùng chế phẩm Trichoderma spp. trộn vào đất hoặc giá thể trồng.
- Tưới định kỳ Bacillus subtilis hoặc nấm đối kháng Paecilomyces giúp ức chế nấm bệnh.
- Bổ sung phân hữu cơ ROOTER-Z để cải tạo đất, tăng sức đề kháng.
- Khi cây bị nhẹ, phun nano bạc, nano đồng để khử khuẩn vùng nứt.
- Kết hợp VITAMIN-Z hoặc BUD GO-Z sau khi xử lý để giúp cây phục hồi nhanh.
4.3. Biện pháp hóa học
- Khi bệnh mới xuất hiện, phun hoặc quét thuốc gốc đồng như Copper Hydroxide, Copper Oxychloride.
- Dùng hoạt chất Kasugamycin, Validamycin A, Metalaxyl, Mancozeb, Azoxystrobin luân phiên nhau.
- Phun đều thân và gốc, ướt kỹ vùng bệnh, lặp lại 5–7 ngày/lần nếu bệnh còn.
4.4. Lưu ý khi xử lý
- Không phun thuốc giữa trưa nắng, nên phun sáng sớm hoặc chiều mát.
- Ngưng phun thuốc 10–15 ngày trước thu hoạch để đảm bảo an toàn.
- Sau mỗi đợt xử lý, bổ sung phân hữu cơ để giúp cây hồi xanh, liền mô nứt nhanh hơn.
Bệnh nứt thân, xì mủ trên dưa lưới là mối nguy lớn trong giai đoạn nuôi trái, gây thiệt hại nặng nếu không phòng ngừa sớm. Bà con nên giữ vườn khô ráo, thoáng khí, bón cân đối và bổ sung canxi – hữu cơ – vi sinh để cây khỏe, thân cứng, khó nứt. Khi phát hiện bệnh, cần xử lý ngay bằng thuốc gốc đồng hoặc sinh học, kết hợp phân phục hồi BUD GO-Z, ROOTER-Z giúp cây liền mô nhanh và ra đọt mạnh.
LIÊN HỆ TƯ VẤN MIỄN PHÍ
TỔNG KHOZ – PHÂN BÓN CHÍNH HÃNG, GIÁ TỐT
Địa chỉ: 246 Nguyễn Kim Cương, Tân Thạnh Đông, Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh
Hotline Kinh Doanh: 0856.77.66.99 – Hotline Kỹ Thuật: 085555.99.44
Trang web: Tổng KhoZ
Email: tongkhoz@gmail.com
Facebook: Tổng KhoZ
