Sâu xanh da láng hại hành lá là một trong những đối tượng gây hại nguy hiểm, thường xuyên xuất hiện trên ruộng rau màu, đặc biệt ở các vùng chuyên canh hành. Loài sâu này không chỉ làm lá bị thủng, cháy khô mà còn khiến cây còi cọc, giảm năng suất và chất lượng nông sản. Bài viết này, Tổng Kho Z sẽ giúp bà con nhận biết đặc điểm, triệu chứng và hướng dẫn những biện pháp phòng trừ sâu xanh da láng hại hành lá hiệu quả, an toàn và tiết kiệm chi phí.
1. Sâu xanh da láng là gì?
Sâu xanh da láng, còn gọi sâu keo da láng, có tên khoa học Spodoptera exigua. Chúng thuộc họ Ngài đêm (Noctuidae), bộ Cánh vảy (Lepidoptera). Đây là loài sâu đa thực, gây hại nhiều loại cây trồng. Ngoài hành, kiệu, chúng còn hại đậu, bầu bí, cà, rau cải.
Ở Việt Nam, sâu này đã được ghi nhận trên hơn 25 cây trồng. Trong đó có 4 loài thuộc nhóm hành – tỏi.
Đặc tính nguy hiểm: sâu ẩn trong ống hành, tối mới bò ra ăn. Chúng nhanh chóng kháng thuốc, nên khó phòng trừ. Nông dân thường phun thuốc nhiều, tăng liều tùy tiện. Điều này khiến sâu dễ bùng phát thành dịch lớn, gây hại nghiêm trọng.
2. Vòng đời sâu xanh da láng trên hành lá
Vòng đời sâu kéo dài 22 – 25 ngày. Gồm bốn giai đoạn: trứng, sâu non, nhộng và bướm trưởng thành.
2.1. Giai đoạn trứng
Trứng thường đẻ thành từng cụm 50 – 150 quả. Mỗi con cái có thể đẻ 300 – 600 trứng. Vị trí trứng: mặt dưới lá, gần hoa hoặc đầu cành. Trứng tròn khi nhìn từ trên, có chóp nhọn khi nhìn ngang. Màu trứng thay đổi từ xanh lục sang trắng. Chúng được phủ lớp vảy trắng, trông mờ đục. Trong điều kiện ấm, trứng nở sau 2 – 3 ngày.
2.2. Giai đoạn ấu trùng
Ấu trùng phát triển qua 5 tuổi, kéo dài 14 – 15 ngày. Tuổi nhỏ có màu xanh nhạt hoặc vàng. Từ tuổi 3, trên lưng xuất hiện các sọc nhạt. Đến tuổi 4, màu lưng sẫm, xuất hiện sọc tối. Tuổi 5: cơ thể xanh đậm, bụng vàng hoặc hồng. Hai bên thân có vạch trắng kèm nhiều chấm đen. Đặc điểm: cơ thể nhẵn, không lông và không gai.
2.3. Giai đoạn nhộng
Khi kết thúc giai đoạn ấu trùng, sâu chui xuống đất hóa nhộng. Nhộng dài khoảng 15 – 20 mm, màu nâu nhạt. Thời gian nhộng thường 6 – 7 ngày nếu trời ấm.
2.4. Giai đoạn thành trùng
Bướm có kích thước trung bình, sải cánh 25 – 30 mm. Cánh trước màu xám nâu, có nhiều vệt loang. Đặc điểm dễ nhận: đốm hình hạt đậu màu sáng. Cánh sau xám nhạt hoặc trắng, viền sẫm. Bướm giao phối ngay sau khi vũ hóa. Sau 2 – 3 ngày, con cái bắt đầu đẻ trứng. Thời gian đẻ kéo dài 3 – 7 ngày liên tục. Bướm thường chết trong vòng 9 – 10 ngày.
3. Đặc điểm gây hại của sâu xanh da láng trên hành lá
Sâu hoạt động mạnh vào ban đêm, ban ngày trốn dưới đất. Chúng cạp phần nhu mô lá từ bên trong. Lá bị mất diệp lục, giảm quang hợp và dinh dưỡng. Cây hành còi cọc, sinh trưởng kém rõ rệt. Lá bị cạp thủng nhiều lỗ, dễ gãy gập, đứt ngọn. Trong ống hành thường có phân sâu để lại. Mật độ cao, sâu có thể ăn rụi toàn bộ lá. Không còn lá để bó khi thu hoạch. Nghiêm trọng hơn, chúng còn gây hại cả củ. Củ hành mất giá trị thương phẩm, khó tiêu thụ.
Sâu xanh da láng xuất hiện quanh năm. Mật độ thường cao đến rất cao trên ruộng hành. Chúng gây hại nặng cho hành hoa tại vùng chuyên canh. Thiệt hại năng suất có thể trên 30%. Một số vùng như Hải Dương, Hưng Yên bị ảnh hưởng rõ.
4. Biện pháp phòng trừ sâu xanh da láng hại hành lá
4.1. Biện pháp canh tác
– Vệ sinh đồng ruộng, thu gom tàn dư sau vụ.
– Làm đất kỹ, phơi ải để diệt nhộng trong đất.
– Luân canh với cây khác họ để cắt nguồn thức ăn.
– Gieo trồng mật độ hợp lý, giúp ruộng thông thoáng.
– Thường xuyên thăm đồng, phát hiện sớm ổ sâu non.
4.2. Biện pháp sinh học
– Bảo tồn thiên địch như ong ký sinh, bọ rùa, nhện bắt mồi.
– Dùng chế phẩm sinh học: nấm xanh, nấm trắng, vi khuẩn Bt.
– Có thể kết hợp bẫy đèn, bẫy pheromone để bắt bướm trưởng thành.
4.3. Biện pháp hóa học
– Chỉ dùng thuốc khi mật độ sâu vượt ngưỡng hại kinh tế.
– Phun luân phiên hoạt chất, tránh sâu kháng thuốc.
– Hoạt chất khuyến cáo: Abamectin, Emamectin benzoate, Matrine, Indoxacarb, Cypermethrin,….
4.4. Lưu ý sử dụng thuốc
– Phun vào chiều mát, khi sâu hoạt động mạnh.
– Pha đúng liều lượng, không tự ý tăng nồng độ.
– Tuân thủ thời gian cách ly để hành an toàn thu hoạch.
5. Câu hỏi thường gặp
1. Sâu xanh da láng thường xuất hiện vào thời điểm nào?
--> Sâu có thể phát sinh quanh năm, nhưng mạnh nhất vào mùa mưa và thời tiết ẩm.
2. Dấu hiệu nhận biết sớm sâu xanh da láng hại hành?
--> Lá bị cạp thủng lỗ chỗ, bạc màu, còi cọc; trong ống lá thường có phân sâu.
3. Sâu xanh da láng có kháng thuốc không?
--> Có. Chúng dễ kháng thuốc nếu bà con phun lặp đi lặp lại cùng hoạt chất.
Sâu xanh da láng hại hành lá là dịch hại nguy hiểm, có khả năng gây thất thu lớn nếu không được kiểm soát kịp thời. Để bảo vệ ruộng hành, bà con nên áp dụng tổng hợp các biện pháp: từ canh tác, sinh học đến hóa học an toàn. Việc thăm đồng thường xuyên, phát hiện sớm và phun luân phiên hoạt chất phù hợp sẽ giúp hạn chế sâu bùng phát thành dịch. Hy vọng với những chia sẻ trên, bà con có thêm kinh nghiệm để chăm sóc hành đạt năng suất cao và chất lượng tốt.
LIÊN HỆ TƯ VẤN MIỄN PHÍ
TỔNG KHOZ – PHÂN BÓN CHÍNH HÃNG, GIÁ RẺ
Địa chỉ: Số 68, Nguyễn Huệ, Phường Sài Gòn, TP.HCM
Hotline Kinh Doanh: 0856.77.66.99 – Hotline Kỹ Thuật: 085555.99.44
Trang web: Tổng KhoZ
Email: tongkhoz@gmail.com
Facebook: Tổng KhoZ
