Bệnh thán thư trên dưa leo là một trong những dịch hại nguy hiểm, thường gặp trong mùa mưa ẩm, gây cháy lá, thối trái và làm giảm năng suất đáng kể. Nấm bệnh phát triển nhanh, lây lan mạnh, khiến người trồng gặp nhiều khó khăn trong quản lý. Bài viết này, Tổng Kho Z sẽ giúp bà con hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng cũng như các biện pháp phòng trừ hiệu quả, nhằm bảo vệ vườn dưa khỏe mạnh, năng suất ổn định.
1. Bệnh thán thư dưa leo là gì?
Bệnh thán thư trên dưa leo là một loại nấm hại do Colletotrichum orbiculare (hay Colletotrichum lagenarium) gây ra. Nấm có thể tấn công nhiều bộ phận của cây như lá, thân, hoa và cả trái. Khi bị bệnh, cây dưa leo yếu đi, trái dễ hư hỏng và mất giá trị thương phẩm.
Nguyên nhân gây bệnh
– Tác nhân chính là nấm Colletotrichum orbiculare. Nấm tạo ra bào tử, lây lan nhanh qua gió, nước mưa, côn trùng hoặc ngay cả dụng cụ làm đất, cắt tỉa.
– Bào tử nấm có thể “ngủ đông” trong đất, tồn tại trên tàn dư cây bệnh hoặc trong hạt giống đã bị nhiễm.
Điều kiện thuận lợi cho bệnh phát sinh
– Thời tiết ẩm ướt, mưa nhiều, nhiệt độ khoảng 22–28°C là điều kiện lý tưởng cho nấm phát triển.
– Vườn dưa leo trồng quá dày, kém thông thoáng, đất dễ bị úng nước hoặc không xử lý tàn dư sau vụ trước sẽ tạo môi trường thuận lợi cho nấm lây lan.
-Những vết thương nhỏ trên lá, thân do sâu hại như bọ trĩ, rệp hoặc do thao tác chăm sóc cũng là “cửa ngõ” để nấm xâm nhập và gây bệnh.
2. Triệu chứng bệnh thán thư trên dưa leo
Bệnh thán thư gây hại nhiều bộ phận của cây, dễ nhận biết qua những dấu hiệu đặc trưng sau:
Trên lá
– Ban đầu xuất hiện đốm nhỏ, tròn, màu nâu hoặc xám, viền vàng.
– Đốm lan rộng thành mảng lớn, khô giòn, thủng lỗ.
– Lá rụng sớm, cây giảm quang hợp, sinh trưởng yếu.
– Trường hợp nặng, lá khô cháy, cây còi cọc.
Trên thân và dây
– Xuất hiện vết lõm dài, màu nâu đen, dễ thối mềm.
– Thân, dây giòn, dễ gãy khi bệnh lan rộng.
– Cây héo nhanh, dây chết, trái non rụng nhiều.
Trên trái
– Trái non có đốm tròn lõm, nâu đen, thối ướt.
– Vết bệnh thường phủ mốc hồng hoặc cam khi ẩm.
– Trái già, chín bị sần sùi, thối hỏng, không còn giá trị.
Trên hoa
– Hoa có đốm nâu, dễ héo và rụng sớm.
– Tỷ lệ đậu trái giảm rõ rệt, ảnh hưởng năng suất.
Dấu hiệu đặc trưng
– Đốm bệnh tròn, lõm, kèm mốc hồng khi ẩm cao.
– Đây là điểm khác biệt so với nhiều bệnh đốm lá khác.
3. Tác hại của bệnh thán thư dưa leo
– Giảm năng suất: Bệnh gây rụng lá, hoa, trái non, làm giảm 30–70% sản lượng. Nặng có thể mất trắng cả vụ.
– Ảnh hưởng chất lượng: Trái bị đốm nâu, sần sùi, dễ thối, không đạt tiêu chuẩn bán tươi hay chế biến.
– Tăng chi phí sản xuất: Người trồng phải tốn thêm thuốc nấm, phân bón và công chăm sóc để phục hồi cây.
– Suy yếu cây trồng: Lá rụng, dây héo làm cây mất sức, dễ bị sâu bệnh khác tấn công mạnh hơn.
– Lây lan nhanh chóng: Nấm phát tán qua gió, mưa, dụng cụ canh tác, gây bệnh diện rộng nếu không xử lý sớm.
4. Biện pháp phòng trừ bệnh thán thư dưa leo
4.1. Biện pháp canh tác
– Chọn giống dưa leo kháng bệnh, sạch bệnh.
– Xử lý hạt giống bằng nước ấm hoặc thuốc nấm trước khi gieo.
– Trồng với mật độ hợp lý, giữ vườn thoáng khí, hạn chế ẩm độ cao.
– Làm đất kỹ, thoát nước tốt, tránh để ruộng ngập úng.
– Luân canh với cây trồng khác, không trồng dưa liên tục nhiều vụ.
– Thu gom và tiêu hủy tàn dư cây bệnh sau thu hoạch.
4.2. Biện pháp sinh học
– Sử dụng chế phẩm sinh học chứa nấm đối kháng Trichoderma để xử lý đất.
– Bón phân hữu cơ hoai mục, kết hợp chế phẩm vi sinh, tăng sức đề kháng cho cây.
– Dùng các sản phẩm hữu cơ, sinh học giúp cây hồi phục nhanh, hạn chế lây lan.
4.3. Biện pháp hóa học
– Phun phòng sớm, nhất là khi thời tiết ẩm ướt, mưa nhiều.
– Luân phiên các thuốc trừ nấm gốc đồng, Mancozeb, Chlorothalonil, Azoxystrobin, Hexaconazole….
– Nguyên tắc: Phun đúng liều, đúng lúc, luân phiên hoạt chất để tránh kháng thuốc.
5. Câu hỏi thường gặp về bệnh thán thư dưa leo
1. Bệnh thán thư dưa leo phát sinh mạnh vào thời điểm nào?
→ Bệnh thường bùng phát trong mùa mưa, khi nhiệt độ 22–28°C và ẩm độ cao trên 80%.
2. Dấu hiệu nào giúp phân biệt thán thư với bệnh đốm lá khác?
→ Đốm bệnh tròn, lõm xuống, có viền vàng và thường phủ lớp mốc hồng cam khi ẩm.
3. Bệnh có lây sang cây trồng khác không?
→ Có. Nấm thán thư cũng gây hại trên các cây họ bầu bí như bí đỏ, mướp, dưa hấu.
Bệnh thán thư trên dưa leo là một trong những đối tượng dịch hại nguy hiểm, có thể gây thất thu nặng nề nếu bà con không quản lý kịp thời. Với đặc điểm lây lan nhanh, khó kiểm soát trong điều kiện ẩm ướt, việc chủ động phòng ngừa bằng giống kháng bệnh, xử lý hạt giống, cải thiện đất và sử dụng chế phẩm sinh học là vô cùng cần thiết. Khi bệnh xuất hiện, cần kết hợp biện pháp canh tác và hóa học một cách hợp lý, luân phiên hoạt chất để đảm bảo hiệu quả và hạn chế kháng thuốc.
LIÊN HỆ TƯ VẤN MIỄN PHÍ
TỔNG KHOZ – PHÂN BÓN CHÍNH HÃNG, GIÁ RẺ
Địa chỉ: Số 68, Nguyễn Huệ, Phường Sài Gòn, TP.HCM
Hotline Kinh Doanh: 0856.77.66.99 – Hotline Kỹ Thuật: 085555.99.44
Trang web: Tổng KhoZ
Email: tongkhoz@gmail.com
Facebook: Tổng KhoZ
