Bệnh khảm lá trên bầu là một trong những bệnh nguy hiểm nhất do virus gây ra, thường lây lan nhanh qua rầy mềm và bọ trĩ. Cây bầu nhiễm bệnh có lá xoăn nhỏ, loang lổ xanh vàng, sinh trưởng kém, trái méo mó và dễ rụng non, khiến năng suất giảm nghiêm trọng. Bài viết này, Tổng Kho Z sẽ chia sẻ chi tiết nguyên nhân, triệu chứng, tác hại và biện pháp phòng ngừa hiệu quả, giúp bà con bảo vệ vườn bầu an toàn và bền vững.
1. Nguyên nhân gây bệnh khảm trên bầu
1.1. Tác nhân gây bệnh
– Bệnh khảm trên bầu do virus thuộc nhóm Potyvirus, CMV (Cucumber Mosaic Virus) hoặc SqMV (Squash Mosaic Virus) gây ra.
– Virus không tự lây lan, mà truyền qua bọ phấn trắng, rầy mềm hoặc dụng cụ canh tác.
1.2. Con đường lây nhiễm
– Bọ phấn trắng và rầy mềm là môi giới chính, truyền virus từ cây bệnh sang cây khỏe.
– Hạt giống lấy từ cây bệnh mang virus, có thể truyền sang cây con.
– Virus lây qua dụng cụ làm vườn, tay người chăm sóc khi chạm cây bệnh rồi sang cây khỏe.
– Sử dụng hom hoặc cành ghép từ cây nhiễm bệnh cũng là nguồn lây.
1.3. Điều kiện thuận lợi cho bệnh phát triển
– Thời tiết nóng ẩm, nhiệt độ 25–30°C tạo điều kiện cho bọ phấn trắng phát triển mạnh, kéo theo virus lây lan nhanh.
– Ruộng bầu trồng dày, thiếu thông thoáng làm dịch bệnh dễ bùng phát.
– Bón phân không cân đối, thừa đạm khiến cây mềm yếu, dễ bị côn trùng tấn công và mang mầm bệnh.
2. Triệu chứng bệnh khảm trên bầu
Trên lá:
– Lá non bị xoăn, nhăn nheo và biến dạng.
– Xuất hiện vệt xanh đậm – xanh nhạt xen kẽ thành dạng khảm đặc trưng.
– Cây nhiễm nặng rụng lá sớm, dây bầu phát triển kém.
Trên thân:
– Thân cây chậm phát triển, có thể nứt hoặc sần sùi.
– Nhiều cây bị ngừng sinh trưởng, không ra cành mới.
Trên hoa và trái:
– Hoa nhỏ, dễ rụng, tỷ lệ đậu trái thấp.
– Trái bầu biến dạng, méo mó, màu xanh – vàng loang lổ.
– Quả nhỏ, ít thịt, vỏ sần sùi, giá trị thương phẩm thấp.
3. Tác hại của bệnh khảm trên bầu
Ảnh hưởng sinh trưởng cây
– Bệnh khảm làm lá xoăn, quang hợp kém, cây phát triển chậm.
– Cây suy yếu, còi cọc, dẫn đến năng suất giảm rõ rệt.
Biến dạng trái, giảm giá trị thương phẩm
– Trái bầu méo mó, vỏ sần sùi, có vệt xanh – vàng loang lổ.
– Thịt quả ít, chất lượng kém, giá trị kinh tế thấp.
Lây lan nhanh, khó kiểm soát
– Virus khảm không có thuốc đặc trị, dễ lây lan mạnh.
– Nếu không xử lý kịp, bệnh có thể lan cả vườn, gây nguy cơ mất mùa.
4. Biện pháp phòng trừ bệnh khảm lá trên bầu
4.1. Biện pháp canh tác
– Sử dụng hạt giống sạch bệnh, cây giống khỏe mạnh.
– Vệ sinh đồng ruộng, tiêu hủy sớm cây nhiễm bệnh.
– Trồng mật độ hợp lý, làm giàn thoáng để giảm ẩm.
– Luân canh cây trồng, không trồng bầu liên tục nhiều vụ.
– Bón phân cân đối, tăng kali và hữu cơ, hạn chế thừa đạm.
4.2. Biện pháp sinh học
– Bón phân hữu cơ vi sinh để tăng sức đề kháng cho cây.
– Dùng chế phẩm sinh học giúp cây tăng cường hệ miễn dịch.
– Bảo tồn thiên địch như bọ rùa, nhện bắt mồi để khống chế rầy mềm, bọ phấn trắng.
4.3. Biện pháp hóa học
– Không có thuốc đặc trị virus, nhưng cần diệt môi giới truyền bệnh.
– Hoạt chất hiệu quả: Imidacloprid, Thiamethoxam, Dinotefuran, Abamectin.
– Phun phòng sớm, luân phiên hoạt chất để tránh kháng thuốc.
– Phun sáng sớm hoặc chiều mát để đạt hiệu quả cao.
5. Câu hỏi thường gặp (FAQ)
1. Bệnh khảm lá trên bầu có chữa khỏi hoàn toàn không?
--> Không. Hiện chưa có thuốc đặc trị, chỉ có biện pháp phòng và hạn chế.
2. Rầy mềm và bọ phấn trắng lây bệnh như thế nào?
--> Chúng chích hút nhựa cây, mang virus từ cây bệnh sang cây khỏe.
3. Có thể phòng bệnh khảm lá bằng hạt giống xử lý không?
--> Có. Sử dụng hạt giống sạch bệnh, xử lý trước khi gieo giúp giảm nguy cơ.
Bệnh khảm lá trên bầu là một trong những bệnh virus nguy hiểm nhất, có thể gây thiệt hại nặng nếu không phòng ngừa kịp thời. Cây nhiễm bệnh thường còi cọc, lá xoăn nhỏ, quả méo mó, năng suất và chất lượng thương phẩm giảm rõ rệt
LIÊN HỆ TƯ VẤN MIỄN PHÍ
TỔNG KHOZ – PHÂN BÓN CHÍNH HÃNG, GIÁ RẺ
Địa chỉ: Số 68, Nguyễn Huệ, Phường Sài Gòn, TP.HCM
Hotline Kinh Doanh: 0856.77.66.99 – Hotline Kỹ Thuật: 085555.99.44
Trang web: Tổng KhoZ
Email: tongkhoz@gmail.com
Facebook: Tổng KhoZ
