Bệnh phấn trắng trên bí đao là bệnh phổ biến, thường xuất hiện khi thời tiết khô nóng xen ẩm. Nấm bệnh phát triển nhanh, tạo lớp phấn trắng trên lá, thân và trái non, khiến cây bí đao suy yếu, lá vàng, trái nhỏ và năng suất giảm mạnh. Bệnh dễ lây lan trong điều kiện thiếu thông thoáng hoặc tưới phun thường xuyên. Bài viết này, Tổng Kho Z sẽ giúp bà con nhận biết nguyên nhân, dấu hiệu và biện pháp phòng trị bệnh phấn trắng hiệu quả, giúp cây bí đao luôn xanh khỏe, trái sáng đẹp và đạt năng suất cao.
1. Tổng quan về bệnh phấn trắng trên bí đao
1. 1. Tác nhân và đặc điểm
Bệnh phấn trắng trên bí đao do nấm Erysiphe cichoracearum hoặc Sphaerotheca fuliginea gây ra. Nấm phát triển mạnh khi nhiệt độ 20–30°C và ẩm độ 60–80%. Chúng tạo lớp phấn trắng mịn như bột trên lá, chồi và trái non. Bệnh làm lá vàng, héo, giảm quang hợp và khiến cây chậm phát triển.
Đất chua (pH dưới 5,5) và đất thoát nước kém rất thuận lợi cho nấm phát triển. Thiếu kali, lân hay vi lượng cũng làm tăng nguy cơ nhiễm bệnh. Giống bí yếu, thiếu dinh dưỡng hoặc bị stress dễ mắc bệnh hơn. Nguồn nấm tồn tại trong tàn dư cây bệnh, đất cũ hoặc hạt giống. Gió và nước tưới giúp bào tử phát tán nhanh khắp vườn.
1.2. Điều kiện phát sinh và lây lan
- Nấm phát triển mạnh khi không khí ẩm, nắng nhẹ hoặc trời râm.
- Đất nặng, trồng dày, thoát nước kém là môi trường thuận lợi cho nấm.
- Cây bí non và cây đang ra lá, ra trái dễ bị nhiễm bệnh nhất.
- Cây thiếu nước hoặc thiếu dinh dưỡng cũng dễ bị tấn công hơn.
- Nấm lây qua gió, nước tưới và dụng cụ canh tác bẩn.
- Nếu không xử lý sớm, bệnh có thể làm giảm 20–30% năng suất.
- Trồng dày, không luân canh và không dọn vườn sau thu hoạch khiến bệnh lan mạnh hơn.
2. Dấu hiệu nhận biết bệnh phấn trắng trên bí đao
- Trên lá non và chồi non, xuất hiện lớp phấn trắng mịn như bột, do nấm Erysiphe cichoracearum hoặc Sphaerotheca fuliginea gây ra.
- Ban đầu, vết bệnh chỉ là mảng trắng nhỏ, sau lan rộng phủ kín bề mặt lá.
- Lá bệnh ngả vàng, xoăn lại, giảm khả năng quang hợp và nhanh chóng héo rụng.
- Trái bí non phát triển chậm, da sần sùi, dễ thối hoặc không lớn được.
- Khi bệnh nặng, toàn vườn có thể giảm tới 30% năng suất.
- Cây suy yếu nhanh, lá khô, thân teo tóp, thậm chí có thể chết hàng loạt nếu không xử lý sớm.
- Nên kiểm tra vườn vào sáng sớm hoặc chiều mát khi phấn trắng dễ quan sát nhất.
- Có thể cào nhẹ lớp phấn trên lá để thấy rõ bào tử nấm bằng kính lúp.
- Phân biệt với bệnh thối đen qua đặc điểm: phấn trắng mịn, khô, không ướt nhũn hay đen sậm.
3. Tác hại của bệnh phấn trắng trên bí đao
- Giảm năng suất 20–30% do lá bị hỏng, giảm quang hợp và trái nhỏ, kém chất lượng.
- Giá trị thương phẩm giảm mạnh, trái xấu, da sần sùi, khó tiêu thụ ngoài thị trường.
- Bệnh lây lan nhanh sang các luống bí khác, làm việc phòng trị tốn nhiều thời gian.
- Chi phí xử lý tăng 10–15% do phải phun thuốc nhiều lần trong vụ.
- Cây yếu, phục hồi chậm, ảnh hưởng đến thời gian và chất lượng vụ sau.
- Nếu không kiểm soát tốt, thiệt hại có thể lên đến hàng chục triệu đồng mỗi vụ.
- Lạm dụng thuốc hóa học dễ gây ô nhiễm đất, nước và ảnh hưởng vi sinh vật có lợi.
- Về lâu dài, môi trường đất bạc màu, giảm năng suất bền vững của toàn khu canh tác.
4. Biện pháp phòng trừ bệnh phấn trắng trên bí đao
4.1. Biện pháp canh tác – sinh học
- Dọn sạch tàn dư cây bệnh sau thu hoạch, tiêu hủy hoặc ủ phân đúng kỹ thuật.
- Luân canh với cây khác họ như đậu, bắp để giảm nguồn nấm trong đất.
- Trồng với mật độ hợp lý, giúp vườn thông thoáng và hạn chế ẩm độ cao.
- Tưới gốc thay vì tưới lá, tránh nước đọng trên tán cây.
- Bón phân cân đối, tăng kali, canxi và vi lượng để cây khỏe, lá dày.
- Khi ẩm cao kéo dài, phun phòng bằng chế phẩm sinh học chứa Trichoderma hoặc Bacillus subtilis.
- Tăng cường thông gió cho nhà lưới, giảm hơi ẩm giúp hạn chế nấm phát triển.
4.2. Biện pháp hóa học – đặc trị bệnh phấn trắng
Phun thuốc sớm khi thấy đốm phấn đầu tiên trên lá hoặc chồi non. Luân phiên các nhóm hoạt chất khác nhau để tránh kháng thuốc và duy trì hiệu quả.
Các hoạt chất khuyến nghị gồm:
- Hexaconazole – lưu dẫn mạnh, diệt nấm nhanh, hiệu quả kéo dài.
- Tebuconazole – ngăn nấm phát triển, bảo vệ lá non.
- Difenoconazole – thấm sâu, diệt nấm bên trong mô lá.
- Azoxystrobin – phòng ngừa và trị nấm hiệu quả ở giai đoạn sớm.
4.3. Lưu ý khi sử dụng thuốc
- Phun vào sáng sớm hoặc chiều mát, tránh nắng gắt.
- Không pha trộn nhiều loại thuốc khi chưa kiểm tra tương thích.
- Luân phiên hoạt chất giữa các vụ để giảm kháng thuốc.
- Ngưng phun 10–14 ngày trước thu hoạch để đảm bảo an toàn.
Bệnh phấn trắng trên bí đao là bệnh phổ biến, phát triển mạnh trong thời tiết khô ẩm xen kẽ. Bệnh làm cây yếu, trái nhỏ, năng suất và chất lượng giảm rõ rệt. Bà con nên chủ động phòng ngừa bằng biện pháp canh tác – sinh học, kết hợp phun sớm thuốc đặc trị khi phát hiện dấu hiệu đầu tiên. Liên hệ ngay Tổng Kho Z để được tư vấn và hỗ trợ chi tiết nhé!
LIÊN HỆ TƯ VẤN MIỄN PHÍ
TỔNG KHOZ – PHÂN BÓN CHÍNH HÃNG, GIÁ TỐT
Địa chỉ: 246 Nguyễn Kim Cương, Tân Thạnh Đông, Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh
Hotline Kinh Doanh: 0856.77.66.99 – Hotline Kỹ Thuật: 085555.99.44
Trang web: Tổng KhoZ
Email: tongkhoz@gmail.com
Facebook: Tổng KhoZ
