Bệnh nứt thân, chảy nhựa trên bí đao là vấn đề phổ biến khiến cây suy yếu, lá vàng và giảm năng suất nghiêm trọng. Nguyên nhân chủ yếu do nấm, vi khuẩn xâm nhập kết hợp điều kiện thời tiết thất thường và dinh dưỡng mất cân đối. Bài viết này, Tổng Kho Z sẽ giúp bà con nhận biết sớm triệu chứng, nguyên nhân và hướng phòng trị bệnh nứt thân chảy nhựa trên bí đao hiệu quả – giúp cây phục hồi nhanh, khỏe mạnh và cho trái đạt chuẩn thương phẩm.
1. Thông tin chung về bệnh nứt thân, chảy nhựa trên bí đao
Bệnh nứt thân, chảy nhựa trên bí đao còn được gọi là bệnh thối thân, thối đen hay nứt thân cháy lá. Tác nhân gây hại chính là nấm Didymella bryoniae – loài nấm phổ biến trên các cây họ bầu bí như dưa leo, bí đao, dưa hấu.
Bệnh thường xuất hiện khi thời tiết nóng ẩm, mưa nhiều, vườn trồng kém thoáng khí. Điều kiện lý tưởng cho nấm phát triển là độ ẩm cao và nhiệt độ từ 20–30°C. Nguồn bệnh tồn tại lâu trong đất và tàn dư thực vật vụ trước, sau đó xâm nhập lại vào cây ở vụ kế tiếp.
1.1. Đặc điểm sinh học của nấm gây bệnh
Bào tử nấm Didymella bryoniae
Nấm có khả năng tồn tại lâu dài trong đất và trên tàn dư cây trồng, hạt giống. Bào tử dễ phát tán theo gió, nước mưa, côn trùng hoặc dụng cụ làm vườn, lây lan nhanh trên diện rộng. Khi gặp điều kiện thuận lợi như độ ẩm cao, nhiệt độ thích hợp, bào tử nấm xâm nhập vào rễ, thân và cuống trái, gây tổn thương nghiêm trọng cho cây bí đao.
Cơ chế gây bệnh
Nấm xâm nhập vào mô thực vật, phát triển mạnh bên trong khiến thân bị thối, nứt, tắc nghẽn mạch dẫn. Cây bị bệnh không thể vận chuyển nước và dinh dưỡng, dẫn đến héo dần và suy kiệt. Khi hệ thống mạch dẫn bị phá hủy, cây mất sức sống, lá vàng rụng và có thể chết hoàn toàn.
2. Biểu hiện của bệnh nứt thân, chảy nhựa trên bí đao
Trên lá
- Bệnh thường khởi đầu ở mép lá. Xuất hiện các vết bệnh màu vàng nâu hoặc nâu sẫm dọc theo gân và mép lá.
- Các vết này lan dần vào giữa, làm giảm khả năng quang hợp, khiến lá úa vàng và khô mép.
- Khi bệnh nặng, lá cháy khô, mất diệp lục, trên bề mặt xuất hiện bào tử nấm màu đen – nguồn lây lan chính sang cây khỏe.
Trên thân
- Ban đầu, thân xuất hiện vết bệnh hình bầu dục, màu nâu nhạt. Sau đó, vết bệnh chuyển sang nâu xám hoặc đen và lan dọc thân.
- Khi nấm phát triển mạnh, thân cây nứt toác, chảy dịch nhựa vàng hoặc nâu, làm cây yếu, dễ gãy đổ.
- Trên vết bệnh thường có lớp mốc đen – nơi nấm hình thành bào tử, giúp bệnh lây lan nhanh trong điều kiện ẩm độ cao.
Trên trái
- Trái bị bệnh thường xuất hiện đốm nhỏ màu nâu hoặc đen, sau đó lan rộng và gây thối nhũn.
- Khi nặng, quả chảy dịch, biến dạng, dễ rụng sớm, giảm năng suất và chất lượng thu hoạch.
- Những trái bị nhiễm nặng thường mất giá trị thương phẩm, khó bảo quản và dễ lan bệnh sang trái khác.
3. Hậu quả do bệnh nứt thân, chảy nhựa gây ra
Ảnh hưởng đến cây trồng
- Khi nấm tấn công lá, cây mất khả năng quang hợp, khiến lá vàng úa, yếu dần và rụng sớm.
- Thân cây bị nứt toác và chảy nhựa, làm tắc nghẽn dòng vận chuyển nước và dinh dưỡng.
- Cây bí đao nhiễm bệnh thường héo rũ, sinh trưởng chậm, thậm chí chết hàng loạt nếu không xử lý kịp.
- Trái bị bệnh nhỏ, méo, thối nhũn, không đạt tiêu chuẩn thương phẩm, dễ hỏng trong khâu thu hoạch và bảo quản
Ảnh hưởng đến năng suất và kinh tế
- Bệnh lan nhanh, làm giảm mạnh năng suất và sản lượng thu hoạch.
- Vườn bị nặng có thể mất 40–70% năng suất, gây thiệt hại lớn cho nông hộ.
- Chi phí phòng trị cao do phải phun nhiều lần thuốc BVTV nhưng hiệu quả thường thấp.
- Bà con phải tốn thêm chi phí phục hồi đất và cây, làm giảm lợi nhuận và tăng rủi ro mùa vụ.
4. Biện pháp phòng trừ bệnh nứt thân, chảy nhựa trên bí đao
4.1. Biện pháp canh tác
- Làm đất tơi xốp, thoát nước tốt để hạn chế ẩm độ cao.
- Luân canh với cây khác họ bầu bí giúp giảm nguồn nấm trong đất.
- Không trồng bí đao liên tục nhiều vụ trên cùng một diện tích.
- Thu dọn tàn dư cây bệnh sau mỗi vụ để ngăn nguồn lây lan.
- Hạn chế tưới phun lên lá, chỉ tưới gốc vào sáng sớm hoặc chiều mát.
- Giữ vườn thông thoáng, tránh trồng quá dày, tạo môi trường khô ráo cho cây.
4.2. Biện pháp dinh dưỡng
- Bón phân cân đối, giảm đạm, tăng kali và canxi để cây cứng cáp, hạn chế nứt thân.
- Tăng cường bón phân hữu cơ vi sinh hoặc phân hữu cơ lỏng CASIBO-Z giúp phục hồi mô thân và tăng đề kháng.
- Định kỳ sử dụng VITAMIN-Z hoặc BUD GO-Z để cây khỏe mạnh, tăng sức chống chịu nấm bệnh.
- Bổ sung Bo và Kẽm nhằm giúp thành tế bào dai, chống rạn nứt thân.
4.3. Biện pháp hóa học (thuốc BVTV)
- Khi phát hiện bệnh sớm, phun luân phiên các hoạt chất như: Kasugamycin, Validamycin, Copper Oxychloride, hoặc Azoxystrobin + Difenoconazole,….
- Những hoạt chất này giúp ức chế nấm, ngăn chặn chảy nhựa và thối thân hiệu quả.
- Phun thuốc vào sáng sớm hoặc chiều mát, tránh mưa và nắng gắt để đạt hiệu quả cao.
4.4. Biện pháp sinh học
- Sử dụng nấm đối kháng Trichoderma để ức chế nấm hại trong đất.
- Ủ phân chuồng kỹ với chế phẩm sinh học để giảm nguồn bệnh tồn lưu.
- Duy trì độ ẩm hợp lý, kết hợp phun chế phẩm sinh học giúp cây khỏe và bền.
Bệnh nứt thân, chảy nhựa trên bí đao là một trong những bệnh nguy hiểm, có thể gây thiệt hại nặng nếu không kiểm soát kịp thời. Để phòng ngừa hiệu quả, bà con cần giữ vườn thông thoáng, bón phân cân đối, và xử lý đất sau mỗi vụ. Khi thấy dấu hiệu bệnh, nên phun thuốc đặc trị sớm, kết hợp dùng phân hữu cơ SATAKA để phục hồi mô thân và tăng sức đề kháng.
LIÊN HỆ TƯ VẤN MIỄN PHÍ
TỔNG KHOZ – PHÂN BÓN CHÍNH HÃNG, GIÁ TỐT
Địa chỉ: 246 Nguyễn Kim Cương, Tân Thạnh Đông, Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh
Hotline Kinh Doanh: 0856.77.66.99 – Hotline Kỹ Thuật: 085555.99.44
Trang web: Tổng KhoZ
Facebook: Tổng KhoZ
