Bọ phấn trắng hại dưa lưới (Bemisia tabaci) là dịch hại nguy hiểm, thường xuất hiện nhiều trong mùa nắng nóng và độ ẩm cao. Bài viết này, Tổng Kho Z sẽ giúp bà con nhận biết sớm, hiểu rõ nguyên nhân và phòng trị bọ phấn trắng trên dưa lưới hiệu quả, giúp cây khỏe mạnh, lá xanh dày và trái đạt chuẩn thương phẩm.
1. Thông tin chung về bọ phấn trắng hại dưa lưới
Tên khoa học: Bemisia tabaci
Bộ: Hemiptera
Họ: Aleyrodidae
Đối tượng gây hại: Dưa lưới, dưa hấu, dưa leo, bí, bầu, cà chua, ớt, đậu bắp, cây công nghiệp.
Đặc điểm sinh học: Bọ phấn trắng là loài côn trùng nhỏ, thường trú ẩn ở mặt dưới lá. Cơ thể phủ lớp bột phấn trắng, di chuyển nhanh khi bị tác động. Chúng sinh sản quanh năm, phát triển mạnh trong điều kiện nhiệt độ 25–30°C, độ ẩm cao.
Tập tính gây hại: Bọ trưởng thành và ấu trùng đều chích hút nhựa cây, làm lá vàng, xoăn và giảm khả năng quang hợp. Ngoài ra, chúng còn tiết dịch mật gây nấm muội đen và truyền virus xoăn lá vàng, gây thiệt hại nặng nề cho cây dưa lưới.
2. Biểu hiện bọ phấn trắng hại dưa lưới
Bọ phấn trắng gây hại chủ yếu ở lá, đọt non và trái non, làm cây suy yếu nhanh và giảm năng suất nghiêm trọng. Dưới đây là những dấu hiệu nhận biết rõ ràng nhất:
- Trên lá: Mặt dưới lá xuất hiện bọ nhỏ màu trắng, khi chạm nhẹ sẽ bay lên. Lá bị chích hút xuất hiện các đốm vàng nhạt, sau lan rộng làm lá vàng úa, khô mép và rụng sớm.
- Trên đọt non: Lá non xoăn lại, biến dạng, cây chậm phát triển. Khi mật độ cao, toàn bộ đọt non bị khô héo, chỉ còn gân lá xanh.
- Trên trái: Trái non bị biến dạng, méo mó hoặc sạm vỏ, lưới kém, chất lượng thương phẩm giảm.
- Trên vườn tổng thể: Bọ tiết dịch mật tạo điều kiện cho nấm muội đen phát triển, khiến lá đen bóng, giảm khả năng quang hợp.
- Truyền bệnh: Bọ phấn trắng là môi giới lây truyền virus xoăn lá vàng, khảm lá, khiến cây còi cọc, khó đậu trái.
- Thời điểm gây hại mạnh: Tập trung vào sáng sớm và chiều mát, khi thời tiết khô nóng, độ ẩm cao.
3. Tác hại của bọ phấn trắng hại dưa lưới
Bọ phấn trắng không chỉ gây tổn hại trực tiếp đến cây dưa lưới mà còn để lại nhiều hậu quả gián tiếp nghiêm trọng, ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng trái.
Hậu quả trực tiếp
- Chích hút nhựa cây: Bọ phấn trắng tập trung ở mặt dưới lá, chích hút nhựa làm lá vàng úa, khô mép, rụng sớm.
- Cây suy yếu: Khi mật độ cao, cây không đủ dinh dưỡng, sinh trưởng chậm, thậm chí có thể chết.
- Giảm năng suất: Hoa rụng sớm, trái non rụng nhiều, quả nhỏ, méo mó, không đạt tiêu chuẩn thương phẩm.
Hậu quả gián tiếp
- Tiết dịch mật: Bọ tiết dịch đường, tạo điều kiện cho nấm bồ hóng phát triển, phủ đen mặt lá, giảm khả năng quang hợp.
- Truyền virus: Là môi giới truyền bệnh xoăn lá, khảm lá, xoăn ngọn, khiến cây còi cọc, khó ra trái, năng suất giảm mạnh.
- Tác động lâu dài: Bọ phấn phát triển liên tục quanh năm, nếu không xử lý triệt để sẽ gây tái nhiễm vụ sau, ảnh hưởng năng suất toàn vườn.
4. Biện pháp phòng trừ bọ phấn trắng hại dưa lưới
4.1. Biện pháp canh tác
- Làm đất kỹ, xử lý tàn dư cây trồng trước khi gieo.
- Luân canh cây trồng khác họ bầu bí để ngắt nguồn sâu bệnh.
- Trồng thưa vừa phải, giúp vườn thông thoáng, giảm ẩm độ.
- Dọn cỏ dại thường xuyên, nhất là quanh gốc và lối đi.
- Sử dụng lưới chắn côn trùng ở nhà màng hoặc nhà lưới.
- Tưới nhỏ giọt, hạn chế phun mưa làm bọ lây lan.
4.2. Biện pháp sinh học
- Thả thiên địch như ong ký sinh Encarsia formosa hoặc bọ rùa ăn mồi.
- Dùng chế phẩm sinh học chứa nấm Beauveria bassiana hoặc Metarhizium anisopliae.
- Bảo tồn thiên địch tự nhiên, không phun thuốc tràn lan.
- Pha nước xà phòng loãng, phun đều mặt dưới lá 2 lần/tuần để rửa trôi trứng bọ.
4.3. Biện pháp hóa học
- Phun luân phiên thuốc để tránh lờn thuốc:
- Imidacloprid, Pymetrozine, Acetamiprid, hoặc Spirotetramat.
- Phun vào sáng sớm hoặc chiều mát, khi bọ hoạt động mạnh.
- Tập trung phun mặt dưới lá, nơi bọ trú ẩn nhiều.
- Không lạm dụng thuốc, đảm bảo thời gian cách ly an toàn.
4.4. Lưu ý khi phòng trừ
- Kiểm tra vườn 2–3 lần/tuần, nhất là giai đoạn cây con và ra hoa.
- Khi phát hiện sớm, phun cục bộ, không phun toàn vườn.
- Sau thu hoạch, xử lý toàn bộ tàn dư, tránh bọ tồn lưu qua vụ.
Bọ phấn trắng là dịch hại nguy hiểm hàng đầu trên cây dưa lưới, gây hại cả trực tiếp lẫn gián tiếp. Nếu không kiểm soát sớm, chúng có thể làm giảm năng suất 30–50%, thậm chí mất trắng vụ mùa. Bà con nên kết hợp đồng bộ các biện pháp: canh tác sạch, bảo tồn thiên địch, phun thuốc hợp lý và kiểm tra vườn thường xuyên.
LIÊN HỆ TƯ VẤN MIỄN PHÍ
TỔNG KHOZ – PHÂN BÓN CHÍNH HÃNG, GIÁ TỐT
Địa chỉ: 246 Nguyễn Kim Cương, Tân Thạnh Đông, Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh
Hotline Kinh Doanh: 0856.77.66.99 – Hotline Kỹ Thuật: 085555.99.44
Trang web: Tổng KhoZ
Email: tongkhoz@gmail.com
Facebook: Tổng KhoZ
