CÁCH XỬ LÝ BỆNH THÁN THƯ TRÊN XOÀI

Cách xử lý bệnh thán thư trên xoài là chủ đề được nhiều nhà vườn quan tâm, đặc biệt vào mùa mưa. Bệnh gây rụng hoa, thối trái, khô cành – ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất và chất lượng quả. Nếu không xử lý đúng cách và kịp thời, cây xoài sẽ suy kiệt, thậm chí mất trắng cả vụ. Trong bài viết này, Tổng KhoZ sẽ hướng dẫn bạn nhận diện chính xác triệu chứng, tìm ra nguyên nhân và áp dụng các biện pháp xử lý bệnh thán thư hiệu quả, an toàn và bền vững.

1. Bệnh thán thư trên xoài là gì?

Bệnh thán thư trên xoài là một loại bệnh hại do nấm Colletotrichum gloeosporioides gây ra. Bệnh tấn công mạnh vào các bộ phận như lá, hoa, cành non và đặc biệt là trái xoài. Vết bệnh thường có hình tròn, màu nâu đen, hơi lõm, lan rộng nhanh nếu gặp thời tiết ẩm.

Bệnh xuất hiện phổ biến vào mùa mưa hoặc khi độ ẩm trong vườn cao kéo dài. Nếu không kiểm soát kịp thời, bệnh sẽ làm rụng hoa, khô trái, nứt vỏ và giảm năng suất đáng kể. Đây là một trong những bệnh quan trọng nhất cần được phòng ngừa nghiêm ngặt trên xoài.

2. Dấu hiệu nhận biết bệnh thán thư trên xoài

Việc nhận biết sớm bệnh thán thư trên xoài là yếu tố quan trọng giúp phòng trị hiệu quả, tránh thiệt hại về năng suất.

2.1. Trên lá

– Xuất hiện vết đốm tròn màu nâu hoặc xám, có viền sẫm, thường ở mép lá.

– Vết bệnh lan rộng, làm lá khô, xoăn mép và rụng sớm.

– Khi nặng, có thể cháy toàn bộ lá non, khiến cây yếu.

2.2. Trên hoa

– Chùm hoa bị khô đen từ gốc ra ngoài, héo rũ toàn bộ.

– Không đậu trái hoặc trái đậu rồi rụng non hàng loạt.

– Thường xuất hiện trong những ngày sương mù hoặc mưa liên tục.

2.3. Trên trái xoài

– Trái có vết đốm nâu lõm nhẹ, hình tròn hoặc bất định.

– Vết bệnh lan nhanh thành mảng lớn, làm vỏ chai sạm, mất thẩm mỹ.

– Trái nhiễm sớm sẽ rụng; nhiễm muộn thì khó tiêu thụ do thối da, nứt vỏ.

Dấu hiệu ban đầu thường dễ nhầm với cháy lá, thối trái do cơ học – cần kiểm tra kỹ vết bệnh và thời tiết gần đây.

3. Nguyên nhân gây bệnh thán thư trên xoài

Bệnh thán thư trên xoài do nấm Colletotrichum gloeosporioides gây ra. Loại nấm này tồn tại trong không khí, nước mưa và trên tàn dư thực vật cũ. Chúng lây lan mạnh qua gió, nước tưới, dụng cụ cắt tỉa không sát trùng hoặc côn trùng gây vết thương cho cây.

Nấm dễ xâm nhập khi cây bị xây xát, hoa rụng chưa sạch, hoặc khi lá – cành – trái tiếp xúc với môi trường ẩm kéo dài. Vườn rậm rạp, thiếu nắng và bón nhiều đạm cũng tạo điều kiện lý tưởng cho nấm phát triển.

Đặc biệt nguy hiểm trong giai đoạn ra hoa – nuôi trái, khi sức đề kháng của cây yếu và mô non dễ bị tấn công.

4. Tác hại của bệnh thán thư trên xoài

Bệnh thán thư gây hại toàn diện trên cây xoài: từ lá, cành, hoa đến trái. Khi bệnh xuất hiện trong giai đoạn ra hoa – nuôi trái, mức độ thiệt hại có thể lên tới 40–60% năng suất.

– Hoa bị thối rụng, chùm héo đen khiến xoài không đậu trái.

– Trái bị bệnh sẽ rụng sớm hoặc thối vỏ, không thể tiêu thụ.

– Lá khô, rụng nhiều làm cây yếu, giảm khả năng nuôi trái.

Ngoài ra, cây bị thán thư liên tục nhiều vụ sẽ suy kiệt, ra hoa ít, khả năng phục hồi kém – ảnh hưởng lâu dài đến sản lượng vườn xoài.

5. Điều kiện phát triển bệnh thán thư trên xoài

Bệnh thán thư phát triển mạnh trong điều kiện nhiệt độ 25–32°C và độ ẩm không khí >85%, đặc biệt phổ biến vào mùa mưa hoặc khi có sương mù dày.

Các yếu tố thuận lợi gồm:

– Mưa liên tục, nước đọng trên lá, hoa và trái.

– Vườn rậm rạp, không được tỉa cành, thiếu ánh nắng xuyên tán.

– Bón đạm nhiều, cây xanh tốt nhưng mô non yếu, dễ bị nấm xâm nhập.

– Không vệ sinh cành lá rụng, tạo môi trường lý tưởng cho bào tử nấm sinh sôi.

Giai đoạn xoài ra hoa và nuôi trái là thời điểm dễ bùng phát bệnh nhất – cần theo dõi kỹ và xử lý chủ động.

6. Cách xử lý bệnh thán thư trên xoài

Để xử lý hiệu quả bệnh thán thư trên xoài, bà con nên kết hợp đồng bộ các giải pháp: cải thiện kỹ thuật canh tác, tăng sức đề kháng cho cây, đồng thời sử dụng thuốc đặc trị khi cần thiết.

6.1. Biện pháp canh tác

– Tỉa cành tạo tán hợp lý: giúp ánh nắng xuyên đều, làm khô nhanh bề mặt lá – hoa – trái sau mưa.

– Thu gom lá rụng, trái non bị bệnh: tiêu hủy hoặc ủ xa vườn, tránh để lan mầm bệnh trong đất.

– Bón phân cân đối: giảm đạm, tăng cường lân – kali và vi lượng (Bo, Zn, Canxi).

– Cố định cành, tránh gãy đổ làm trầy xước trái – nơi nấm dễ xâm nhập.

– Vệ sinh dụng cụ cắt tỉa bằng nước vôi hoặc cồn sau mỗi lần sử dụng để tránh mang mầm bệnh.

6.2. Biện pháp sinh học

– Phun chế phẩm sinh học định kỳ chứa Trichoderma hoặc Bacillus subtilis, đặc biệt sau mưa lớn.

– Rắc chế phẩm Trichoderma xuống gốc hoặc trộn vào phân hữu cơ để tiêu diệt bào tử nấm dưới đất.

– Gợi ý từ Tổng KhoZ:

• SATAKA 114 – CASIBO-Z: chứa Bo, Zn, Ca – giúp hoa khỏe, trái dai vỏ, hạn chế nứt và thối vỏ.
• SATAKA 112 – VITAMIN-Z: tăng cường khả năng hấp thu dinh dưỡng, phục hồi nhanh sau bệnh.
• SATAKA 117 – ORGANIC ZN-B: cải tạo đất, hỗ trợ cây phát triển cân đối, tăng đề kháng từ gốc.

Biện pháp sinh học giúp phòng bệnh lâu dài, không tồn dư thuốc – đặc biệt phù hợp với xoài làm hàng xuất khẩu.

6.3. Biện pháp hóa học (áp dụng khi bệnh đã xuất hiện)

Các hoạt chất nên dùng:

– Difenoconazole, Chlorothalonil, Mancozeb, Azoxystrobin, Propineb.

Cách dùng hiệu quả:

– Phun 7–10 ngày/lần vào buổi sáng hoặc chiều mát.

– Ưu tiên phun vào giai đoạn sau mưa, lúc hoa mới nở hoặc trái vừa hình thành.

– Luân phiên thuốc khác hoạt chất để tránh hiện tượng kháng thuốc.

Chỉ sử dụng thuốc hóa học khi cần thiết, kết hợp vệ sinh vườn và cắt tỉa đúng cách để tăng hiệu quả.

7. Quy trình xử lý khi cây xoài đã nhiễm bệnh

Khi phát hiện xoài có dấu hiệu thán thư, cần xử lý theo các bước sau:

– Cắt bỏ lá, cành, trái bị bệnh – mang đi tiêu hủy xa vườn, không để rơi lại gốc.

– Phun thuốc nấm đặc trị lên toàn bộ tán cây, ưu tiên hoạt chất như Mancozeb, Difenoconazole.

– Sau 5–7 ngày, phun lặp lại lần 2, kết hợp luân phiên hoạt chất để diệt triệt để nấm còn sót.

– Bón phân hữu cơ vi sinh + chế phẩm sinh học để giúp cây phục hồi nhanh.

– Giảm tưới, không tưới lá sau 15h chiều, tránh ẩm kéo dài.

Nên kiểm tra lại vườn sau 10 ngày để chắc chắn bệnh đã được kiểm soát hoàn toàn.

8. Lịch phòng bệnh thán thư theo giai đoạn phát triển

Phòng bệnh thán thư hiệu quả cần thực hiện theo từng giai đoạn sinh trưởng:

– Giai đoạn trước ra hoa (10–15 ngày)

• Phun thuốc phòng nấm gốc Copper hoặc Chlorothalonil.
• Bón SATAKA 114 CASIBO-Z để giúp phân hóa mầm hoa tốt.

– Giai đoạn hoa nở rộ

• Không phun thuốc hóa học. Nếu cần, chỉ dùng chế phẩm sinh học hoặc thảo mộc.

– Giai đoạn sau đậu trái (7–10 ngày)

• Phun Difenoconazole + Mancozeb luân phiên 2–3 đợt.
• Kết hợp bón SATAKA 117 ORGANIC ZN-B để tăng sức đề kháng trái.

– Trước thu hoạch 15 ngày

• Ngưng thuốc, chỉ bón phân hữu cơ + vi lượng để giữ trái đẹp, sạch bệnh.

Bệnh thán thư trên xoài là bệnh hại nguy hiểm, nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát nếu bà con phát hiện sớm và xử lý đúng cách. Việc kết hợp tạo tán – phòng sinh học – can thiệp hóa học hợp lý sẽ giúp xoài phát triển khỏe mạnh, trái đẹp và năng suất ổn định.

LIÊN HỆ TƯ VẤN MIỄN PHÍ

TỔNG KHOZ – PHÂN BÓN CHÍNH HÃNG, GIÁ RẺ
Địa chỉ: 246 Nguyễn Kim Cương, Tân Thạnh Đông, Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh
Hotline Kinh Doanh: 0856.77.66.99 – Hotline Kỹ Thuật: 085555.99.44
Trang web: Tổng KhoZ
Email: tongkhoz@gmail.com
Facebook: Tổng KhoZ