BỆNH NẤM TRẮNG TRÊN RAU VÀ CÁCH PHÒNG TRỪ HIỆU QUẢ

Bệnh nấm trắng trên rau là một trong những bệnh hại phổ biến và nguy hiểm nhất trong mùa mưa ẩm. Chỉ trong vài ngày, cây rau có thể héo rũ, gãy gốc và thối nhũn hàng loạt nếu không xử lý kịp thời. Bệnh dễ bùng phát trên cải, xà lách, rau muống, đặc biệt ở giai đoạn cây đang sinh trưởng mạnh. Trong bài viết này, Tổng KhoZ sẽ hướng dẫn bà con nhận biết sớm dấu hiệu, nguyên nhân và áp dụng biện pháp phòng trị hiệu quả – giúp giữ vững năng suất và chất lượng vụ rau sạch.

1. Bệnh nấm trắng trên cây rau là gì?

Bệnh nấm trắng trên cây rau là bệnh do nấm Sclerotinia sclerotiorum gây ra, thường xuất hiện ở thân, gốc hoặc bẹ lá. Bệnh phát triển mạnh trong môi trường ẩm, ít nắng, nhất là vào mùa mưa hoặc khi tưới đẫm liên tục.

Dấu hiệu đặc trưng là sợi nấm trắng như bông gòn xuất hiện quanh gốc hoặc thân, sau đó hình thành hạch nấm đen – dấu hiệu điển hình của bệnh. Nếu không phát hiện sớm, cây sẽ bị thối gốc, đổ rạp và chết chỉ sau 2–3 ngày.

Bệnh thường xuất hiện trên rau ăn lá như cải, xà lách, rau dền, rau muống…

2. Tác nhân và cơ chế gây bệnh

Bệnh nấm trắng trên cây rau do nấm Sclerotinia sclerotiorum gây ra. Đây là loại nấm đất phổ biến, có khả năng tồn tại lâu dài trong tàn dư cây trồng và đất trồng dưới dạng hạch nấm (sclerotia).

Nấm phát triển và lây lan mạnh trong điều kiện:

– Đất ẩm liên tục, mưa kéo dài hoặc tưới đẫm thường xuyên.

– Lá sát mặt đất, tạo môi trường thiếu thoáng khí.

– Vết thương cơ học trên thân hoặc gốc do côn trùng, làm cỏ, trầy xước.

Khi gặp điều kiện thuận lợi, hạch nấm nảy mầm, tấn công cây qua mô mềm và phát triển sợi nấm trắng như bông gòn bao quanh vùng gốc. Vài ngày sau, hạch nấm mới hình thành, tiếp tục chu kỳ lây lan trong đất.

3. Dấu hiệu nhận biết bệnh nấm trắng trên cây rau

Phát hiện sớm bệnh nấm trắng trên rau giúp xử lý kịp thời, tránh thiệt hại nặng. Dưới đây là những dấu hiệu điển hình:

3.1. Trên thân và gốc

– Phần gốc cây bị nhũn mềm, chuyển màu nâu nhạt, sau đó héo rũ dù đất vẫn ẩm.

– Xuất hiện sợi nấm trắng như bông gòn bao quanh thân sát mặt đất.

– Sau 2–3 ngày, thấy xuất hiện các hạch nấm đen nhỏ bằng hạt mè – dấu hiệu đặc trưng của bệnh.

3.2. Trên lá, bẹ lá

– Lá vẫn xanh nhưng rụng và rũ xuống đất, không tươi như bình thường.

– Vết thối bắt đầu từ phần tiếp giáp giữa bẹ lá và thân, lan dần ra ngoài.

-Nếu trời ẩm kéo dài, vết bệnh lan nhanh lên toàn bộ lá, khiến lá nhũn và có mùi chua nhẹ.

* Lưu ý: Dấu hiệu thường xuất hiện từ gốc lên, nên cần kiểm tra kỹ phần sát mặt đất, nhất là sau mưa hoặc tưới nhiều.

4. Cây rau nào dễ bị nấm trắng?

Bệnh nấm trắng tấn công mạnh vào các loại rau ăn lá có thân mềm, mọc dày và gần mặt đất. Những loại rau phổ biến dễ nhiễm gồm:

– Cải ngọt, cải bẹ, cải xanh, cải thìa, cải bó xôi

– Xà lách, rau muống, rau dền, mồng tơi, rau lang

– Cần nước, rau má, tía tô, húng quế, rau thơm các loại

Những cây trồng trong điều kiện che nắng, tưới đẫm thường xuyên, hoặc gieo mật độ dày sẽ dễ bị bệnh hơn do môi trường luôn ẩm và bí khí.

Bệnh thường xuất hiện rải rác trước, sau đó lan nhanh trong vòng 2–3 ngày nếu gặp mưa kéo dài hoặc sương đêm ẩm. Nếu không phát hiện kịp, có thể gây mất trắng cả luống rau trong giai đoạn chuẩn bị thu hoạch.

5. Tác hại của bệnh nấm trắng trên cây rau

Bệnh nấm trắng phát triển âm thầm nhưng gây hại rất nghiêm trọng. Nếu không kiểm soát sớm, bệnh có thể khiến cây rụng lá, đổ rạp, chết hàng loạt trong vài ngày.

– Tỉ lệ thất thoát lên đến 50–80% nếu bệnh xuất hiện gần thu hoạch.

– Làm giảm sản lượng, rau mất giá trị thương phẩm.

– Tăng chi phí xử lý, phun thuốc và phục hồi vườn rau.

– Hạch nấm tồn lưu trong đất nhiều năm, gây tái nhiễm liên tục.

Bệnh phát triển cực nhanh sau mưa, hoặc khi tưới nhiều, đất úng, tán lá rậm. Nếu xuất hiện ở giai đoạn 30–35 ngày sau gieo, toàn bộ vụ rau gần như mất trắng.

6. Điều kiện phát triển bệnh nấm trắng trên cây rau

Bệnh nấm trắng phát triển mạnh trong môi trường ẩm, mát và thiếu ánh nắng. Đây là điều kiện rất phổ biến vào mùa mưa hoặc trong vườn trồng dày. Các yếu tố thuận lợi gồm:

– Nhiệt độ từ 20–27°C, độ ẩm >85%.

– Mưa nhiều ngày liên tục, đất ẩm kéo dài.

– Rau trồng dày, lá sát đất, không thông thoáng.

– Bón nhiều đạm, cây xanh mướt nhưng mô mềm, dễ nhiễm nấm.

– Không vệ sinh tàn dư vụ trước, hạch nấm tồn lưu trong đất.

Bệnh thường bùng phát nhanh sau mưa lớn hoặc tưới đẫm nhiều ngày liền. Cần canh đúng thời tiết để phòng trước.

7. Cách phòng ngừa bệnh nấm trắng trên cây rau

Phòng bệnh chủ động là cách hiệu quả nhất để bảo vệ vườn rau. Bà con nên kết hợp đồng thời 3 nhóm giải pháp: canh tác, sinh học và hóa học.

7.1. Biện pháp canh tác

– Làm luống cao, thoát nước tốt, nhất là ở vùng trũng, đất thịt nặng.

– Gieo trồng thưa, không trồng quá dày. Nên để khoảng cách giữa các cây đủ thoáng.

– Tưới vừa đủ ẩm, hạn chế tưới đẫm hoặc phun mưa vào buổi chiều.

– Tỉa bớt lá già, nhất là lá sát đất để giảm ẩm độ quanh gốc.

– Không bón thừa đạm: bón nhiều đạm khiến cây mềm, dễ bị nấm tấn công.

– Vệ sinh đồng ruộng kỹ sau thu hoạch: gom tiêu hủy gốc rễ, lá bệnh, không để phân hủy tại chỗ.

– Luân canh cây trồng khác họ: giúp làm gián đoạn vòng đời nấm bệnh.

7.2. Biện pháp sinh học

– Trộn chế phẩm Trichoderma vào đất hoặc rắc gốc sau trồng để phòng ngừa nấm gây bệnh.

– Phun định kỳ chế phẩm vi sinh (Trichoderma, Bacillus subtilis) vào gốc rau, nhất là sau mưa.

Gợi ý sản phẩm từ Tổng KhoZ:

– SATAKA 113 – ROOTER-Z: tăng trưởng rễ khỏe, hỗ trợ cây chống chịu tốt với nấm đất.

– SATAKA 112 – VITAMIN-Z: giúp cây hồi phục sau khi bị bệnh, lá xanh nhanh, rễ mạnh hơn.

– SATAKA 117 – ORGANIC ZN-B: cải thiện đất, bổ sung Zn – Bo – Mg giúp tăng đề kháng tự nhiên.

Biện pháp sinh học giúp kiểm soát bệnh an toàn, thân thiện môi trường, không lo tồn dư thuốc.

7.3. Biện pháp hóa học (chỉ khi cần thiết)

Chỉ sử dụng thuốc hóa học khi bệnh lan nhanh hoặc trời mưa liên tục nhiều ngày. Hoạt chất nên dùng:

– Copper Oxychloride, Carbendazim, Iprodione, Difenoconazole.

– Phun 5–7 ngày/lần vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát.

– Không phun quá gần ngày thu hoạch. Tuân thủ đúng thời gian cách ly.

Luân phiên thuốc, không lạm dụng một loại duy nhất để tránh kháng thuốc và giảm hiệu quả.

Bệnh nấm trắng trên rau là mối đe dọa lớn trong mùa mưa, đặc biệt với các loại rau ăn lá. Nếu không phòng ngừa và xử lý sớm, bệnh sẽ làm cây chết nhanh, giảm năng suất và tăng chi phí sản xuất. Để kiểm soát bệnh hiệu quả, bà con nên kết hợp giải pháp canh tác – sinh học – hóa học, ưu tiên xử lý đất, thoát nước tốt và sử dụng chế phẩm sinh học, phân hữu cơ vi lượng từ Tổng KhoZ. Đây là hướng đi bền vững giúp vườn rau khỏe, đất sạch, năng suất ổn định qua nhiều vụ.

LIÊN HỆ TƯ VẤN MIỄN PHÍ

TỔNG KHOZ – PHÂN BÓN CHÍNH HÃNG, GIÁ RẺ
Địa chỉ: 246 Nguyễn Kim Cương, Tân Thạnh Đông, Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh
Hotline Kinh Doanh: 0856.77.66.99 – Hotline Kỹ Thuật: 085555.99.44
Trang web: Tổng KhoZ
Email: tongkhoz@gmail.com
Facebook: Tổng KhoZ