BỆNH ĐỐM NÂU TRÊN CÂY THANH LONG, NGUYÊN NHÂN VÀ CÁCH PHÒNG TRỪ

Bệnh đốm nâu trên cây thanh long là nỗi lo thường trực với nhiều nhà vườn, đặc biệt vào mùa mưa ẩm. Bệnh tấn công cả thân, tai và quả, làm trái xấu mã, khô tai, giảm năng suất rõ rệt. Nếu không phòng trị kịp thời, cây dễ suy kiệt, tốn chi phí mà vẫn khó đạt hiệu quả cao. Trong bài viết này, Tổng KhoZ sẽ hướng dẫn bà con nhận biết đúng bệnh, hiểu rõ nguyên nhân và áp dụng cách xử lý hiệu quả, an toàn – bền vững cho cả mùa vụ.

1. Bệnh đốm nâu trên cây thanh long là gì?

Bệnh đốm nâu trên cây thanh long là bệnh hại phổ biến do nấm Neoscytalidium dimidiatum gây ra. Bệnh xuất hiện trên thân, tai và quả với các vết tròn nâu, xám hoặc lõm nhẹ, khiến cây mất sức, quả xấu mã, dễ bị loại khi thu hoạch.

Bệnh phát sinh chủ yếu trong điều kiện nóng ẩm, mưa nhiều, hoặc khi cây bị xây xát cơ học do cắt tỉa, buộc dây không đúng cách. Mặc dù ban đầu bệnh tiến triển chậm, nhưng nếu không xử lý sớm, nấm lan nhanh theo gió và nước, gây thiệt hại đáng kể.

2. Nguyên nhân gây bệnh đốm nâu trên cây thanh long

Nguyên nhân chính gây bệnh là do nấm Neoscytalidium dimidiatum – một loại nấm gây hại phổ biến trong điều kiện khí hậu nóng ẩm, đặc biệt là vào mùa mưa.

Nấm phát tán qua:

– Gió, nước mưa, nước tưới bắn lên thân.

– Dụng cụ cắt tỉa không sát trùng.

– Vết thương cơ học trên thân, tai quả do cột dây, gãy cành hoặc trầy xước khi thu hoạch.

Bệnh dễ bùng phát mạnh khi:

– Cây bón nhiều đạm, tán dày, vườn rậm rạp, thiếu ánh nắng.

– Độ ẩm trong vườn cao liên tục, không được tỉa cành thông thoáng.

– Không vệ sinh vườn định kỳ, để tàn dư bệnh tồn tại trên mặt đất và tai quả khô.

3. Dấu hiệu nhận biết bệnh đốm nâu trên cây thanh long

Phát hiện sớm là yếu tố quan trọng giúp xử lý bệnh đốm nâu hiệu quả. Dưới đây là các triệu chứng điển hình:

3.1. Trên thân cây

– Xuất hiện các vết tròn hoặc bầu dục màu nâu nhạt.

– Vết bệnh có thể hơi lõm nhẹ, khô sần, sau chuyển nâu đậm hoặc xám.

– Nhiều vết liên kết lại thành mảng lớn, làm thân nứt nẻ hoặc chai cứng.

3.2. Trên tai và tai quả

– Tai chuyển màu nâu hoặc xám khô, mất sắc xanh tự nhiên.

– Một số tai khô héo, giòn, dễ gãy.

– Làm giảm thẩm mỹ quả, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng thương phẩm.

3.3. Trên trái

– Trái có đốm nâu hoặc xám, rải rác hoặc thành mảng lớn.

– Vết bệnh khô, không sâu nhưng khiến trái xấu mã, khó tiêu thụ hoặc bị loại khi thu hoạch.

– Trường hợp nặng, bệnh có thể lan sâu vào vỏ, gây thối tại chỗ hoặc làm trái rụng non.

4. Tác hại của bệnh đốm nâu trên cây thanh long

Bệnh đốm nâu gây thiệt hại nghiêm trọng đến năng suất và chất lượng trái thanh long. Trái bị đốm, xám vỏ hoặc khô tai thường không đạt tiêu chuẩn xuất khẩu, khó tiêu thụ ở thị trường nội địa.

Nếu không xử lý kịp, bệnh lan rộng gây chai cứng thân, nứt cành, làm cây suy yếu, giảm sức nuôi trái và giảm năng suất vụ sau. Vết bệnh cũng tạo điều kiện cho vi khuẩn, nấm khác tấn công.

Ngoài ra, chi phí thuốc, nhân công và thời gian xử lý tăng cao, ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế của cả mùa vụ. Việc phòng bệnh sớm, từ giai đoạn trái non là cực kỳ quan trọng.

5. Điều kiện phát triển bệnh đốm nâu trên cây thanh long

Bệnh đốm nâu phát triển mạnh trong điều kiện thời tiết nóng ẩm xen kẽ mưa nắng, đặc biệt từ tháng 5 đến tháng 10. Các yếu tố thuận lợi bao gồm:

– Độ ẩm không khí > 85%, nhất là sau mưa hoặc tưới đẫm.

– Nhiệt độ 25–35°C làm nấm phát triển và phát tán nhanh.

– Tán cây rậm rạp, không được cắt tỉa thường xuyên.

– Bón nhiều đạm, khiến cây xanh mướt nhưng mô mềm, dễ nhiễm bệnh.

– Không vệ sinh tai quả rụng và cành khô, tạo nơi ẩn trú cho mầm bệnh.

Hiểu và kiểm soát các điều kiện này sẽ giúp bà con chủ động phòng bệnh ngay từ đầu vụ.

6. Cách phòng ngừa bệnh đốm nâu trên cây thanh long

Để hạn chế bệnh đốm nâu gây hại, bà con cần kết hợp nhiều giải pháp đồng bộ: chăm sóc đúng kỹ thuật, tăng sức đề kháng cho cây và chủ động phòng trừ mầm bệnh từ sớm.

6.1. Biện pháp canh tác

– Tỉa cành thường xuyên, giữ vườn thông thoáng, ánh sáng xuyên đều toàn tán cây.

– Loại bỏ tai quả khô, quả bệnh và cành nhiễm nấm – đem tiêu hủy xa vườn.

– Buộc dây đúng kỹ thuật, tránh làm trầy xước thân, tạo vết thương cơ học.

– Không tưới đẫm vào buổi chiều, hạn chế độ ẩm lưu đọng qua đêm.

– Bón phân cân đối: giảm đạm, tăng kali và vi lượng để thân chắc, tai cứng, hạn chế nấm xâm nhập.

– Không để trái chạm đất – dùng khung, cọc đỡ quả hợp lý.

6.2. Biện pháp sinh học

– Phun chế phẩm sinh học chứa Trichoderma, Bacillus subtilis định kỳ 15 ngày/lần, đặc biệt sau mưa.

– Xử lý tai rụng, đất xung quanh gốc bằng chế phẩm nấm đối kháng để tiêu diệt mầm bệnh.

– Bổ sung phân hữu cơ vi sinh giúp cây tăng đề kháng tự nhiên, phát triển bền vững.

Gợi ý từ Tổng KhoZ:

– SATAKA 114 – CASIBO-Z: cung cấp Bo, Zn, Ca, giúp vỏ thân dai, tai chắc, hạn chế nứt gãy và chai thân.

– SATAKA 112 – VITAMIN-Z: giúp cây hồi phục nhanh sau khi bị bệnh, tăng khả năng chống chịu thời tiết xấu.

– SATAKA 117 – ORGANIC ZN-B: cải tạo đất, bổ sung vi lượng thiết yếu, hỗ trợ cây khỏe từ gốc.

6.3. Biện pháp hóa học (khi cần thiết)

Chỉ dùng khi bệnh có dấu hiệu lan rộng hoặc vào mùa mưa kéo dài:

Hoạt chất nên dùng:

– Copper Hydroxide, Chlorothalonil, Mancozeb: phổ rộng, ức chế nấm hiệu quả.

– Kết hợp thuốc nội hấp như Difenoconazole, Propiconazole để kéo dài hiệu lực.

Cách sử dụng:

– Phun 7–10 ngày/lần vào mùa mưa hoặc khi thấy vết bệnh đầu tiên.

– Không phun quá đậm hoặc phun vào giữa trưa nắng.

– Luân phiên thuốc – không dùng liên tục một loại để tránh kháng nấm.

7. Xử lý khi cây đã nhiễm bệnh

Khi phát hiện cây thanh long bị đốm nâu, bà con cần xử lý ngay để hạn chế lây lan:

– Cắt bỏ cành, trái, tai bị bệnh, đem tiêu hủy xa vườn. Không để rơi rụng trên đất.

– Phun thuốc nấm lên thân và vùng xung quanh bằng Copper Hydroxide hoặc hỗn hợp Difenoconazole + Mancozeb.

– Giảm tưới nước, không tưới đẫm vào chiều tối.

– Sau 3–5 ngày, bổ sung phân hữu cơ chứa Canxi, Bo và vi sinh vật có lợi để hỗ trợ hồi phục vết thương, hạn chế tái phát.

– Theo dõi sát vườn 7–10 ngày sau xử lý, kịp thời phun lại nếu thấy vết bệnh mới.

Bệnh đốm nâu trên cây thanh long tuy không gây chết cây ngay, nhưng ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất và chất lượng trái. Nếu không kiểm soát kịp, bệnh sẽ lan nhanh, làm mất giá thương phẩm, tốn chi phí xử lý và phục hồi.

LIÊN HỆ TƯ VẤN MIỄN PHÍ

TỔNG KHOZ – PHÂN BÓN CHÍNH HÃNG, GIÁ RẺ
Địa chỉ: 246 Nguyễn Kim Cương, Tân Thạnh Đông, Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh
Hotline Kinh Doanh: 0856.77.66.99 – Hotline Kỹ Thuật: 085555.99.44
Trang web: Tổng KhoZ
Email: tongkhoz@gmail.com
Facebook: Tổng KhoZ