Bệnh khảm lá trên cây đu đủ là một trong những bệnh virus nguy hiểm nhất hiện nay, gây biến dạng lá và giảm năng suất trái nghiêm trọng. Bệnh lây lan nhanh qua rệp muội, không có thuốc đặc trị nên rất khó kiểm soát. Trong bài viết này, Tổng KhoZ sẽ giúp bạn nhận diện chính xác triệu chứng, nguyên nhân và cách xử lý hiệu quả ngay tại vườn.
1. Bệnh khảm lá trên cây đu đủ là gì?
Bệnh khảm lá là một bệnh do virus gây ra, làm lá bị xoăn, biến dạng và đổi màu từng mảng. Trên cây đu đủ, bệnh thường xuất hiện ở những lá non gần đỉnh sinh trưởng. Khi bị bệnh, lá mất khả năng quang hợp, dẫn đến cây chậm lớn, đậu trái kém, chất lượng quả giảm rõ rệt.
Tác nhân chính gây bệnh là virus Papaya ringspot virus (PRSV) – một loại virus cực kỳ phổ biến và có khả năng lây lan rất nhanh qua côn trùng trung gian.

2. Nguyên nhân gây bệnh khảm lá
2.1. Virus PRSV
– Gây biến dạng tế bào lá, làm đứt gãy hệ thống mạch dẫn.
– Có thể tồn tại trong tàn dư cây bệnh hoặc môi trường trồng.
2.2. Côn trùng môi giới truyền bệnh
– Rệp muội (Aphid) là môi giới chính truyền virus từ cây này sang cây khác.
– Bệnh không lây qua hạt hoặc đất, chỉ lây qua côn trùng.
2.3. Điều kiện thuận lợi
– Trồng dày, vườn không thông thoáng, tạo điều kiện rệp phát triển.
– Mùa khô nắng nóng, ít mưa – rệp phát triển nhanh.
– Vườn không được theo dõi thường xuyên, phát hiện bệnh trễ.
3. Triệu chứng bệnh khảm lá trên đu đủ
3.1. Trên lá
– Lá non biến dạng, xoăn tít, mép lá cuốn lên hoặc gấp lại.
– Phiến lá có mảng xanh đậm – xanh nhạt xen kẽ (hiệu ứng khảm).
– Lá nhỏ, không căng, mất độ bóng.
– Gân lá thường nổi lên, rối loạn cấu trúc.
3.2. Trên thân và ngọn
– Ngọn cây teo lại, phát triển chậm hoặc ngừng sinh trưởng.
– Đôi khi xuất hiện các vết nứt nhẹ trên thân gần gốc.
3.3. Trên hoa và trái
– Trái ra ít, nhỏ, không đồng đều, méo mó.
– Quả đậu ít hơn, dễ rụng.
– Chất lượng quả kém, chín không đều, vị nhạt.

4. Tác hại của bệnh khảm lá đu đủ
– Giảm từ 50–90% năng suất nếu cây bị bệnh từ sớm.
– Trái nhỏ, méo, không đạt chất lượng thương phẩm.
– Cây bị bệnh nặng thường không phục hồi, phải nhổ bỏ.
– Bệnh lây rất nhanh, chỉ sau vài ngày có thể lan cả vườn.
5. Cách phòng bệnh khảm lá trên cây đu đủ
5.1. Dùng giống sạch bệnh
– Chọn giống có nguồn gốc rõ ràng, không trồng lại cây đã nhiễm bệnh.
– Nếu có thể, chọn giống có khả năng kháng virus PRSV.
5.2. Kiểm soát rệp muội
– Dùng bẫy màu vàng dính rệp, đặt rải rác trong vườn.
– Phun thuốc sinh học hoặc hóa học để diệt rệp muội.
Hoạt chất khuyến nghị:
– Imidacloprid, Abamectin, Dinotefuran, Spirotetramat.
– Nên luân phiên hoạt chất để tránh kháng thuốc.
5.3. Canh tác hợp lý
– Trồng cách nhau vừa phải, đảm bảo thông thoáng.
– Tưới nước hợp lý, tránh để cây quá khô.
– Cắt bỏ lá già, lá sâu bệnh định kỳ để hạn chế nơi trú ngụ của rệp.
5.4. Bón phân đúng cách
– Không bón quá nhiều đạm, khiến cây dễ mẫn cảm với bệnh.
– Tăng cường Kali, Canxi, Bo và Magie giúp cây khỏe.
– Sử dụng phân hữu cơ vi sinh như SATAKA 117 ORGANIC ZN-B để tăng đề kháng tự nhiênSẢN PHẨM TỔNG KHOZ.

6. Cách xử lý khi phát hiện cây đu đủ bị bệnh khảm lá
6.1. Nhổ bỏ cây bệnh nặng
– Cây đã biến dạng toàn tán, ngọn không phát triển nên nhổ bỏ triệt để.
– Không vứt lại trong vườn, phải đốt hoặc chôn sâu để tránh lây lan.
6.2. Diệt côn trùng lây bệnh
– Tập trung diệt rệp muội trong 2–3 ngày sau khi phát hiện cây bệnh.
– Phun ướt đều cả mặt dưới lá – nơi rệp thường trú.
6.3. Tăng cường dinh dưỡng cho cây nhẹ bệnh
– Dùng phân sinh học, acid amin, rong biển, giúp cây phục hồi chồi mới.
– Kết hợp bón qua gốc và phun qua lá trong giai đoạn phục hồi.

Bệnh khảm lá trên cây đu đủ là bệnh virus nguy hiểm, không thể trị dứt điểm nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa hiệu quả. Việc nhận diện sớm, kết hợp xử lý côn trùng và tăng cường sức đề kháng cho cây là chiến lược quan trọng nhất. Tổng KhoZ khuyên bà con nên kiểm tra vườn thường xuyên, đặc biệt là vào mùa nắng nóng – thời điểm rệp muội phát triển mạnh. Chủ động phòng bệnh là cách tốt nhất để giữ vườn đu đủ luôn xanh khỏe và cho năng suất cao.
LIÊN HỆ TƯ VẤN MIỄN PHÍ
TỔNG KHOZ – PHÂN BÓN CHÍNH HÃNG, GIÁ RẺ
Địa chỉ: 246 Nguyễn Kim Cương, Tân Thạnh Đông, Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh
Hotline Kinh Doanh: 0856.77.66.99 – Hotline Kỹ Thuật: 085555.99.44
Trang web: Tổng KhoZ
Email: tongkhoz@gmail.com
Facebook: Tổng KhoZ